Γιώργος Πετρόπουλος, Επιμέλεια απόδοσης των ρωσικών κειμένων στα ελληνικά: Ιρίνα Στρίκοβα*
EFSYN 18.08.2025
Το υβριστικό δημοσίευμα της «Πράβντα» αμέσως μετά την αναγγελία της δολοφονίας του Ρώσου επαναστάτη, του οποίου άλλαξε τον τίτλο, αφού προηγουμένως διόρθωσε, ο μισητός του αντίπαλος.
Ησοβιετική ηγεσία έμαθε για τον τραυματισμό και τελικά για τον θάνατο του Τρότσκι από τις αναφορές του διεθνούς Τύπου. Κι όταν βεβαιώθηκε πως ήταν νεκρός, φρόντισε να δείξει τα αισθήματά της γι’ αυτόν μη κρατώντας τα στοιχειώδη προσχήματα. Στις 24-8-1940, στην πέμπτη σελίδα της «ΠΡΑΒΝΤΑ», της εφημερίδας του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκοι), δημοσιεύτηκε το ακόλουθο ανυπόγραφο άρθρο. Ηταν ο επικήδειος του Στάλιν προς τον μεγάλο του εχθρό:
«ΠΡΑΒΝΤΑ» 24/8/1940, το άρθρο για τον θάνατο του Τρότσκι
«O ΘAΝΑΤΟΣ ΕΝOΣ ΔΙΕΘΝΟYΣ ΚΑΤΑΣΚOΠΟΥ
Ο τηλέγραφος έφερε την είδηση του θανάτου του Τρότσκι. Σύμφωνα με αμερικανικές εφημερίδες, ο Τρότσκι, ο οποίος ζούσε στο Μεξικό τα τελευταία χρόνια, δολοφονήθηκε. Ο δολοφόνος, Jacques Mortan Vandendreisch, είναι ένας από τους πιο στενούς ανθρώπους και οπαδούς του Τρότσκι.
»Ενας άνθρωπος του οποίου το όνομα προφέρεται με περιφρόνηση και κατάρα από τους εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο, ένας άνθρωπος που για πολλά χρόνια αγωνίστηκε ενάντια στην υπόθεση της εργατικής τάξης και της πρωτοπορίας της, του Μπολσεβίκικου Κόμματος, κατέβηκε στον τάφο. Οι άρχουσες τάξεις των καπιταλιστικών χωρών έχουν χάσει τον πιστό υπηρέτη τους. Οι ξένες υπηρεσίες πληροφοριών έχασαν έναν μακροχρόνιο, έμπειρο πράκτορα, τον οργανωτή των δολοφόνων, ο οποίος δεν δίσταζε να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο για την επίτευξη των αντεπαναστατικών στόχων του.
»Ο Τρότσκι διένυσε μια μακρά πορεία προδοσίας και απιστίας, πολιτικής διπροσωπίας και υποκρισίας. Δεν είναι περίεργο ότι ο Λένιν το 1911 βάφτισε τον Τρότσκι με το ψευδώνυμο “Ιούδας”. Και αυτό το ταιριαστό παρατσούκλι παρέμεινε για πάντα στον Τρότσκι.
»Ο Τρότσκι ξεκίνησε την πολιτική του δραστηριότητα ως μενσεβίκος αντεπαναστάτης. Ηδη από το 1903, στο Δεύτερο Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ αντιτάχθηκε σθεναρά στον Λένιν, υπερασπιζόμενος και υποστηρίζοντας τις απόψεις του Μάρτοφ και άλλων αντεπαναστατών μενσεβίκων ηγετών. Σύντομα, στην αρχή του Ρωσο-Ιαπωνικού Πολέμου, ο Τρότσκι έδειξε ακόμα πιο ειλικρινά το πρόσωπό του ως αποστάτης και αντεπαναστάτης. Ολισθαίνει στη θέση του ακραίου αμυνιτισμού, δηλαδή της υπεράσπισης της “πατρίδας” του τσάρου, των γαιοκτημόνων και των καπιταλιστών.
»Ο Τρότσκι συνάντησε την επανάσταση του 1905 με την περιβόητη θεωρία της “διαρκούς” επανάστασης. Ηταν η θεωρία του αφοπλισμού του προλεταριάτου, της αποστράτευσης των δυνάμεών του. Μετά την ήττα της επανάστασης του 1905, ο Τρότσκι υποστήριξε τους μενσεβίκους λικβινταριστές. Ο Βλαντίμιρ Ιλιτς Λένιν έγραψε για τον Τρότσκι εκείνη την εποχή:
»Ο Τρότσκι συμπεριφέρθηκε σαν ένας άθλιος καριερίστας και φραξιονιστής. Μιλάει για το κόμμα, αλλά συμπεριφέρεται χειρότερα από όλους τους άλλους φραξιονιστές.
»Ο Τρότσκι ήταν, όπως είναι γνωστό, ο οργανωτής του αντεπαναστατικού μενσεβίκικου μπλοκ του Αυγούστου όλων των ομάδων και τάσεων που αντιτίθεντο στον Λένιν.
»Ο Τρότσκι συνάντησε τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1914, όπως ήταν αναμενόμενο, στην άλλη πλευρά των οδοφραγμάτων, στο στρατόπεδο των υπερασπιστών της ιμπεριαλιστικής σφαγής. Κάλυψε την προδοσία του προλεταριάτου με “αριστερές” φράσεις για τον αγώνα ενάντια στον πόλεμο, φράσεις υπολογισμένες για να εξαπατήσουν την εργατική τάξη. Σε όλα τα πιο σημαντικά ζητήματα του πολέμου και του σοσιαλισμού, ο Τρότσκι αντιτάχθηκε στον Λένιν, ενάντια στο Μπολσεβίκικο Κόμμα.
»Η συνεχώς αυξανόμενη επιρροή των μπολσεβίκων στην εργατική τάξη, στις μάζες των στρατιωτών μετά την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη, και η τεράστια δημοτικότητα των συνθημάτων του Λένιν μέσα στις μάζες, αντιμετωπίστηκαν από τον μενσεβίκο Τρότσκι με τον δικό του τρόπο. Προσχώρησε στο κόμμα μας τον Ιούλιο του 1917 μαζί με μια ομάδα ομοϊδεατών, δηλώνοντας ότι είχε “αφοπλιστεί” μέχρι τέλους.
»Τα γεγονότα που ακολούθησαν έδειξαν, ωστόσο, ότι ο μενσεβίκος Τρότσκι δεν αφοπλίστηκε, δεν εγκατέλειψε ούτε στιγμή τον αγώνα ενάντια στον Λένιν και μπήκε στο Κόμμα μας για να το ανατινάξει από μέσα.
»Λίγους μήνες μετά τη Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση, την άνοιξη του 1918, ο Τρότσκι, μαζί με μια ομάδα των λεγόμενων “αριστερών” Κομμουνιστών και αριστερών Σοσιαλεπαναστατών, οργάνωσε μια μοχθηρή συνωμοσία εναντίον του Λένιν, επιδιώκοντας να συλλάβει και να καταστρέψει φυσικά τους ηγέτες του προλεταριάτου, Λένιν, Στάλιν και Σβερντλόφ. Οπως πάντα, ο ίδιος ο Τρότσκι –ένας προβοκάτορας, οργανωτής δολοφόνων, μηχανορράφος και τυχοδιώκτης– παραμένει στη σκιά. Ο ηγετικός του ρόλος στην προετοιμασία αυτής της θηριωδίας, ευτυχώς ανεπιτυχούς, αποκαλύφθηκε πλήρως μόλις δύο δεκαετίες αργότερα, στη δίκη του αντισοβιετικού “μπλοκ των δεξιών και τροτσκιστών” τον Μάρτη του 1938. Μόλις είκοσι χρόνια αργότερα, το βρόμικο κουβάρι των εγκλημάτων του Τρότσκι και των μπράβων του τελικά ξετυλίχτηκε.
»Κατά τη διάρκεια των χρόνων του εμφυλίου πολέμου, όταν η χώρα των Σοβιέτ απέκρουσε την επίθεση πολυάριθμων ορδών Λευκοφρουρών και επεμβασιών, ο Τρότσκι, με τις προδοτικές ενέργειές του και τις καταστροφικές διαταγές του, αποδυνάμωσε με κάθε δυνατό τρόπο τη δύναμη της αντίστασης του Κόκκινου Στρατού, γι’ αυτό του απαγορεύτηκε από τον Λένιν να επισκεφθεί το Ανατολικό και Νότιο Μέτωπο. Είναι γνωστό ότι ο Τρότσκι, λόγω της εχθρικής στάσης του απέναντι στα παλιά μπολσεβίκικα στελέχη, προσπάθησε να δολοφονήσει έναν αριθμό υπεύθυνων κομμουνιστών πρώτης γραμμής που δεν του άρεσαν, ενεργώντας έτσι υπέρ του εχθρού.
»Στην ίδια δίκη του αντισοβιετικού “μπλοκ των Δεξιών και των Τροτσκιστών” αποκαλύφθηκε σε όλο τον κόσμο ολόκληρος ο προδοτικός δρόμος του Τρότσκι: οι κατηγορούμενοι σε αυτή τη δίκη, οι στενότεροι συνεργάτες του Τρότσκι, ομολόγησαν ότι τόσο αυτοί όσο και το αφεντικό τους Τρότσκι ήταν ήδη πράκτορες ξένων μυστικών υπηρεσιών από το 1921, ήταν διεθνείς κατάσκοποι. Αυτοί, με επικεφαλής τον Τρότσκι, υπηρέτησαν με ζήλο τις υπηρεσίες πληροφοριών και τα γενικά επιτελεία της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιαπωνίας.
»Οταν, το 1929, η σοβιετική κυβέρνηση έδιωξε τον αντεπαναστάτη, τον προδότη Τρότσκι, από την πατρίδα μας, οι καπιταλιστικοί κύκλοι στην Ευρώπη και την Αμερική τον αγκάλιασαν. Αυτό δεν ήταν τυχαίο. Ηταν φυσικό. Γιατί ο Τρότσκι είχε μπει προ πολλού στην υπηρεσία των εκμεταλλευτών της εργατικής τάξης.
»Ο Τρότσκι μπλέχτηκε στα ίδια του τα δίχτυα, φτάνοντας στα όρια της ανθρώπινης πτώσης. Δολοφονήθηκε από τους ίδιους τους υποστηρικτές του. Τον αποτελείωσαν οι ίδιοι οι τρομοκράτες που δίδαξε να σκοτώνουν ύπουλα, να προδίδουν και να διαπράττουν φρικαλεότητες ενάντια στην εργατική τάξη, ενάντια στη χώρα των Σοβιέτ. Ο Τρότσκι, ο οποίος οργάνωσε την άθλια δολοφονία του Κίροφ, του Κουιμπίσεφ, του Μ. Γκόρκι, έγινε θύμα των δικών του δολοπλοκιών, προδοσιών, απιστιών και φρικαλεοτήτων.
»Ετσι άδοξα τελείωσε τη ζωή του αυτός ο ποταπός άνθρωπος, κατεβαίνοντας στον τάφο με τη σφραγίδα ενός διεθνούς κατασκόπου και δολοφόνου στο μέτωπό του».
Το άρθρο αυτό, όπως αποκαλύφθηκε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης, πριν δημοσιευθεί δέχτηκε διορθώσεις και συμπληρώσεις από τον ίδιο τον Στάλιν. Από τις παρεμβάσεις που έκανε ο Στάλιν στο άρθρο, ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν δύο. Ο αρχικός τίτλος ήταν «Ο άδοξος θάνατος του Τρότσκι». Τον άλλαξε και τον έκανε «Ο θάνατος ενός διεθνούς κατασκόπου». Επίσης δική του είναι η τελευταία παράγραφος: «Ετσι άδοξα τελείωσε τη ζωή του αυτός ο ποταπός άνθρωπος, κατεβαίνοντας στον τάφο με τη σφραγίδα ενός διεθνούς κατασκόπου και δολοφόνου στο μέτωπό του» [«Большая цензура- Писатели и журналисты в стране советов 1917-1956» (Η μεγάλη λογοκρισία: Συγγραφείς και δημοσιογράφοι στη χώρα των σοβιέτ 1917-1976), έκδοση: Международный фонд «Демократия», Москва 2005, έγγραφο 373].
*Η Ιρίνα Στρίκοβα είναι επίκουρη καθηγήτρια της ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας
About Author
