Ανακολουθίες Νίκου Παππά

του Κώστα Καλλωνιάτη
Εικόνα CC BY-SA 2.0

Καθώς ο χρόνος τρέχει προς την ημερομηνία επιλογής νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ οι ερμηνείες και ο διάλογος γύρω από τα αίτια της εκλογικής καταβαράθρωσης του κόμματος και της Αριστεράς πλην του ΚΚΕ έχουν φουντώσει. Μαζί τους και ο επιμερισμός των πολιτικών ευθυνών οι οποίες φυσικά ξεπερνούν το πρόσωπο του τέως ηγέτη. Στην πορεία αυτή δεν αποτελεί έκπληξη βεβαίως και η προσπάθεια απόσεισης ή και μετάθεσης ευθυνών με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τις πρόσφατες δηλώσεις του Νίκου Παππά σύμφωνα με τις οποίες η εκλογική αποτυχία οφείλεται στην λειψή εφαρμογή της κατά τα άλλα ορθής στρατηγικής της διεύρυνσης προς το Κέντρο και τη μεσαία τάξη η οποία, επιπλέον, μας γύρισε την πλάτη επειδή πληγώθηκε από την πολιτική υπερφορολόγησης που ασκήθηκε επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Με άλλα λόγια, ο Ν. Παππάς επικαλέστηκε υποκειμενικούς και αντικειμενικούς λόγους για την αποτυχία λέγοντας πως “μπορεί η στρατηγική μας να ψηφίστηκε ομόφωνα, αλλά δεν εφαρμόστηκε ομόθυμα” και πως τα 37 δις πρωτογενή πλεονάσματα “ήταν η άλλη όψη της υπερφορολόγησης” που πλήγωσε τη μεσαία τάξη και ήταν αχρείαστα (“δεν θα πάθαινε κανείς κάτι αν ήταν 30 δις”). Με τον τρόπο αυτό ο Ν. Παππάς αποδίδει την ευθύνη της ήττας στην συνειδητή ή ασυνείδητη αποστασιοποίηση από την στρατηγική του κόμματος της αριστερής πτέρυγας (Ομπρέλα) η οποία είχε μειοψηφήσει στο τελευταίο συνέδριο, όπως και στον εκφραστή της Ε. Τσακαλώτο ο οποίος ως υπουργός Οικονομικών είχε την κύρια ευθύνη της φορολογικής πολιτικής επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Και για να μην έχουμε καμία αμφιβολία για το που απευθύνονταν τα βέλη του κ. Παππά, συμπλήρωσε πως “δεν μπορούμε να μπούμε στον πειρασμό, στις δύσκολες αυτές στιγμές, να επιλέξουμε μία ζεστή και ασφαλή φωλιά, αυτή της ριζοσπαστικής Αριστεράς, η οποία αν δούμε και πανευρωπαϊκά τον χάρτη, φέρνει τα κόμματα αυτά στο όριο της εκλογικής επιβίωσης”. Τουναντίον, κατά τον κ. Παππά, πρέπει να στραφούμε στον κόσμο της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας: “αν δεν αναδιατάξουμε τις δυνάμεις μας, ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά για να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με αυτό το κομμάτι, θα είναι ένα ακόμη λάθος”.

Το πολιτικό δίδαγμα των εκλογών για τον κ. Παππά είναι πως η αποτυχία δεν οφείλεται στην στρατηγική που ασκήθηκε μετά το 2019 αλλά στην λειψή εφαρμογή της εξαιτίας της αριστερής πτέρυγας και πως τώρα πρέπει να συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση εντατικότερα. Πρόκειται για μία καθαρή αντιστροφή της πραγματικότητας για τους εξής 10 βασικά λόγους:

Στο συνέδριο συμφωνήθηκε ομόθυμα μία διεύρυνση προς πολλές κατευθύνσεις που περιλάμβαναν την Αριστερά, την μισθωτή εργασία και τον κόσμο της αποχής, όμως ασκήθηκε μονοσήμαντα προς το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και τη μεσαία τάξη. Επρόκειτο για μία εσφαλμένη στρατηγική η οποία παράβλεπε τις μεγάλες απώλειες προς τα αριστερά και την αποχή και της οποίας τα αποτελέσματα εισπράξαμε στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Η άρνηση αυτής της πραγματικότητας και η προσπάθεια μετάθεσης των ευθυνών της προεδρικής πλειοψηφίας στην μειοψηφούσα αριστερή πτέρυγα, εκτός από στρουθοκαμηλισμό φανερώνει πολιτική ανευθυνότητα και δειλία.
Για να ασκήσεις αποτελεσματικά μία στρατηγική πρέπει πρώτα να την κατανοήσεις. Αν δεν γίνεται κατανοητή επειδή ερμηνεύεται λειψά τότε δεν φταίνε τα μέλη αλλά οι αρχιτέκτονες και στρατηγοί της. Πολύ περισσότερο δεν ευθύνεται η Ομπρέλα η οποία έχει τρέξει με το παραπάνω τις οργανώσεις όπου βρίσκεται και η οποία δεν συγκέντρωσε πάνω από 25% στο συνέδριο.
Ένας κομματικός λόγος ακόμη που ίσως δεν περπάτησε στην πράξη η στρατηγική αυτή ήταν πως η διεύρυνση στα εικονικά μέλη, τους φίλους, απαξίωνε τα παλιά μέλη που ήταν και τα πραγματικά με συνέπεια την αποθάρρυνση και την αδράνεια. Απόδειξη η πολύ μικρή συμμετοχή των μελών στις κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις όπου η αριστερή πτέρυγα έδινε, ωστόσο, μονίμως το παρών. Στην περιορισμένη ανταπόκριση της βάσης στην εφαρμογή της στρατηγικής συνέβαλαν επίσης οι καθυστερήσεις στην κοινοποίηση μερών του προγράμματος. Χωρίς τα όπλα των ιδεών και των προτάσεων του προγράμματος πως να βγεις στην κοινωνία να τα προπαγανδίσεις ;
Όπως δήλωσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στην εξαγγελία της υποψηφιότητας του, αν θέλεις να διευρύνεις την επιρροή του κόμματος στα μεσαία κοινωνικά στρώματα και το λοιπό δημοκρατικό τόξο πρέπει να έχεις μία σταθερή βάση εκκίνησης που δεν είναι άλλη από την Αριστερά και στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ την ριζοσπαστική αριστερά. Αυτή την οποία ο Ν. Παππάς καλεί να εγκαταλείψουμε θεωρώντας την τελειωμένη με βάση την ευρωπαϊκή εμπειρία, αλλά ξεχνώντας πως σαν τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν υπήρξε και δεν υπάρχει κόμμα στην ΕΕ με την εξαίρεση του Βελγίου ίσως.
Το επιχείρημα της υπερφορολόγησης και των 37 δις από υπερπλεονάσματα που επικαλείται ο Ν. Παππάς είναι το επιχείρημα της Δεξιάς για τα “ματωμένα πλεονάσματα” και κακώς το επικαλείται γιατί ήταν μία συλλογική κυβερνητική πολιτική στην απόφαση της οποίας μετείχε ενεργητικά ή παθητικά κι εκείνος.
Όμως, το επιχείρημα είναι σαθρό όπως καταδεικνύει ο ίδιος ο Ε. Τσακαλώτος στο βιβλίο του (σελ.82): “Γιατί όχι 27 δις; Το να είχε δοθεί ένα μέρος του μόνο λόγω των επερχόμενων εκλογών, και όχι κάποιας έκτακτης ανάγκης της κοινωνίας, θα ήρε την ασφάλεια που παρείχε το μαξιλάρι και τη δυνατότητά μας να δανειζόμαστε βάση αυτού. Ταυτόχρονα θα αποτύγχανε η χώρα να πετύχει τους δημοσιονομικούς στόχους την πρώτη χρονιά εκτός Μνημονίου, γιατί ότι ξοδευόταν από το μαξιλάρι θα καταγραφόταν ως δαπάνη εκείνης της χρονιάς. Και άρα θα καθιστούσε γενικότερα την ύπαρξη του μαξιλαριού κενή νοήματος.”
Εγώ να προσθέσω ότι το μαξιλάρι κτίστηκε με 15 δις δάνειο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), άρα δεν το πειράζουμε, από 10 δις ταμιακά αποθέματα φορέων του δημοσίου, άρα δεν τα πειράζουμε και τα υπόλοιπα 12 δις κτίστηκαν από την απαίτηση για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% που κληρονόμησε ο ΣΥΡΙΖΑ από την προηγούμενη κυβέρνηση για τη βιωσιμότητα του χρέους… Τέλος όταν μία χώρα ετοιμάζεται για έξοδο από τα μνημόνια, οι αγορές για να την δανείσουν απαιτούν όσο το δυνατό μεγαλύτερο ταμιακό μαξιλάρι, και άρα κάθε μείωσή του θα είχε επιπτώσεις στο επιτόκιο δανεισμού του δημοσίου αυξάνοντας δαπάνες και ελλείμματα.
Επιπλέον, όποιος αποδίδει την ευθύνη της πανωλεθρίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στην τιμωρία της μεσαίας τάξης για τα υπερπλεονάσματα, μάλλον διαπράττει ένα διανοητικό άλμα στο κενό. Γιατί την όποια δυσφορία της για τα υπερπλεονάσματα η μεσαία τάξη την εξέφρασε ήδη από το 2019 όταν το κόμμα έχασε 4 ποσοστιαίες μονάδες (από 36% σε 32%) από το προηγούμενο ποσοστό του. Τώρα που η απώλεια ήταν 12 π. μ. δηλαδή τρεις φορές περισσότερο, είναι ηλίου φαεινότερο πως αποκλειστικά υπεύθυνη της συντριβής ήταν η δίχως αρχές πολιτική στροφή στο Κέντρο (ΠΑΣΟΚ). Εξ ου και η εκλογική απώλεια όλων των εργατικών ερεισμάτων του κόμματος στις λαϊκές συνοικίες και περιοχές.
Ο Ν. Παππάς αναφερόμενος στην μικρομεσαία επιχειρηματικότητα ζητά να “διατάξουμε τις δυνάμεις μας ιδεολογικά, πολιτικά, οργανωτικά για να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με αυτό το κομμάτι”. Ζητά δηλαδή να ζέψουμε το κάρο μπροστά από το άλογο. Αντί να προσαρμόσουμε τον μικρομεσαίο χώρο στην πολιτική και το κόμμα μας, να προσαρμόσουμε την πολιτική και το κόμμα στον μικρομεσαίο χώρο εγκαταλείποντας κατ’ επέκταση την κοινωνική ρίζα μας, τον χώρο της μισθωτής εργασίας, και την αριστερή μας ταυτότητα. Όμως οι μεσαίες τάξεις και στρώματα επειδή πατάνε με το ένα πόδι στο χώρο της μισθωτής εργασίας (οικογενειακές επιχειρήσεις) και με το άλλο στο κεφάλαιο (εργοδοσία) ταλαντεύονται κάθε φορά ανάμεσα στις δύο βασικές τάξεις της κοινωνίας και τείνουν να πάνε με τον ισχυρότερο. Συνεπώς, ο μόνος τρόπος να κερδίσουμε τα ενδιάμεσα μικροαστικά στρώματα είναι να ισχυροποιήσουμε την παρουσία και τη δύναμή μας στο χώρο της μισθωτής εργασίας κι όχι να τρέχουμε πίσω από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις όπως κάναμε ως τώρα και αποτύχαμε.
Τέλος, θα πρέπει να εξηγήσει ο Ν. Παππάς τι εννοεί “να κάνουμε το επόμενο βήμα με το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα”. Γιατί άλλο να είσαι παρατηρητής κι άλλο εθνικό μέλος το οποίο είναι ένα και μοναδικό εξ όσων γνωρίζω. Εκτός και εάν εννοεί το ΠΑΣΟΚ που είναι μέλος του ΕΣΚ να ενωθεί με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Αλλά αυτά επειδή ακριβώς είναι πρωταρχικά ζητήματα πρέπει να λέγονται ευθέως και ανοικτά, όχι να υπονοούνται.

Συμπερασματικά, η πολιτική επίθεση που επιχείρησε ο Ν. Παππάς στην αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν τουλάχιστον αδόκιμη, άστοχη και παραπλανητική. Δεν αντέχει στην κοινή λογική και δεν μπορεί καν να θεωρηθεί ως απλά λαθεμένη επιλογή. Γιατί όπως έλεγε κάποιος ανώνυμος, τα λάθη είναι ανθρώπινα, το να ρίχνεις το φταίξιμο στους άλλους πολιτική. Ανεύθυνη πολιτική θα συμπλήρωνε κανείς.