Από το Αλφάβητο του Κομμουνισμού
Η καπιταλιστική κοινωνία βασίζεται, όπως το είδαμε, στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Μια χούφτα άνθρωποι κατέχουν τα πάντα’ η πλειοψηφία των εργατών δεν έχει τίποτα. Οι καπιταλιστές διατάζουν, οι εργάτες υπακούνε. Οι καπιταλιστές εκμεταλλεύονται, οι εργάτες είναι εκμεταλλευόμενοι. Η καπιταλιστική κοινωνία στηρίζεται ουσιαστικά στην αμείλιχτη αυτή εκμετάλλευση που ολοένα μεγαλώνει.
Η καπιταλιστική παραγωγή είναι μια αντλία προορισμένη να αντλεί την υπεραξία. Πώς όμως αυτή η αντλία μπορεί και λειτουργεί πολύ καιρό; Πώς οι εργάτες υποφέρουνε μια παρόμοια κατάσταση πραγμάτων; Είναι δύσκολο να απαντήσουμε αμέσως σ’αυτή την ερώτηση. Γενικά όμως υπάρχουν δυο εξηγήσεις γι’αυτό: 1ο. Η οργάνωση και η δύναμη είναι στα χέρια των καπιταλιστών. 2ο. Η αστική τάξη κυριαρχεί γενικά πάνω στο μυαλό της εργατικής τάξης.
Το πιο σίγουρο μέσο για την αστική τάξη της το προσφέρνει η οργάνωση του κράτους. Σ’όλες τις καπιταλιστικές χώρες, το κράτος δεν είναι άλλο πράγμα από’να συνασπισμό επιχειρηματιών. Ας πάρουμε μιαν οποιαδήποτε χώρα: την Αγγλία ή τις Ενωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία ή την Ιαπωνία. Υπουργοί, ανώτεροι λειτουργοί, βουλευτές είναι πάντα οι ίδιοι οι καπιταλιστές, γαιοκτήμονες, εργοστασιάρχες, τραπεζίτες ή οι πιστοί και καλοπληρωμένοι υπηρέτες τους, που τους υπηρετούνε όχι από φόβο, μα με ζήλο : δικηγόροι, διευθυντές τραπεζών, καθηγητές, στρατηγοί και επίσκοποι.
Η οργάνωση όλων αυτών των αστών, που αγκαλιάζει ολόκληρη τη χώρα και την κρατάει στα νύχια τους, ονομάζεται κράτος. Το κράτος έχει διπλό σκοπό: ο κυριότερος, είναι να καταστέλλει τις ταραχές και τις εξεγέρσεις των εργατών, να βγάζει ευκολότερα την υπεραξία της εργατικής τάξης και να εξασφαλίζει τη στερεότητα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής’ ο άλλος της σκοπός είναι να παλεύει ενάντια σ’άλλες παρόμοιες οργανώσεις (άλλα αστικά κράτη) με το μοίρασμα της παρμένης με τη βία υπεραξίας. Έτσι, το καπιταλιστικό κράτος είναι μια ένωση επιχειρηματιών που εξασφαλίζει την εκμετάλλευση. Και είναι αποκλειστικά τα συμφέροντα του κεφαλαίου που κατευθύνουν τη δράση της ληστρικής αυτής ένωσης.
Στην τέτοια αντίληψη για το αστικό κράτος μπορεί ν’ αντιτάξει κανένας τις παρακάτω αντιρρήσεις:
– Λέτε ότι το κράτος κατευθύνεται αποκλειστικά και μόνον από τα συμφέροντα του Κεφαλαίου. Αλλά κοιτάξτε: σ’όλες τις καπιταλιστικές χώρες, υπάρχουν εργατικοί νόμοι που απαγορεύουν ή περιορίζουν την εργασία των παιδιών, λιγοστεύουν τις ώρες δουλειάς κτλ., στη Γερμανία, λόγου χάριν, από την εποχή του Γουλιέλμου ΙΙ, η ασφάλιση των εργατών δεν ήτανε κακά οργανωμένη από το κράτος στην Αγγλία το ίδιο, ένας αστός υπουργός, ο δραστήριος Λόυδ Τζώρτζ, εθέσπισε την ασφάλιση και τη σύνταξη για τους γέρους’ σ’όλα τα αστικά κράτη, χτίζουν νοσοκομεία, αναρρωτήρια για τους εργάτες’ κατασκευάζουν σιδηροδρόμους που μεταφέρουν φτωχούς και πλούσιους’ φτιάχνουν υδραγωγεία, αγωγούς ύδρευσης σ’όλες τις πόλεις κτλ. για όλον τον κόσμο. Τότε – θα πούν όχι λίγοι άνθρωποι – ακόμα και σε μια χώρα που κυβερνάει το Κεφάλαιο, το κράτος δεν ενεργεί αποκλειστικά και μόνο προς το συμφέρον του Κεφαλαίου, αλλά και προς όφελος των εργατών.Καμιά φορά μάλιστα προστιμάρει τους εργοστασιάρχες που παραβιάζουν τους εργατικούς νόμους.
Οι αντιρρήσεις αυτές δεν είναι σωστές και να γιατί. Είναι αλήθεια, ότι η αστική εξουσία ψηφίζει καμιά φορά νόμους και διατάγματα που απ’αυτά επωφελείται και η εργατική τάξη. Αλλά το κάνει προς το συμφέρον της αστικής τάξης. Ας πάρουμε τους σιδηρόδρομους : Χρησιμοποιούνται από τους εργάτες, εξυπηρετούν και τους εργάτες, αλλά δεν γίνονται γι’αυτούς. Έμποροι, εργοστασιάρχες, τους χρειάζονται για τη μεταφορά των εμπορευμάτων τους, την κυκλοφορία των φορτίων τους, τη μεταφορά των στρατευμάτων και των εργατών κτλ. Το Κεφάλαιο έχει ανάγκη από σιδηροδρόμους και τους φτιάχνει για το δικό του συμφέρον. Είναι χρήσιμοι και στους εργάτες, μα το καπιταλιστικό κράτος δεν τους έφτιαξε γι’αυτό. Ας πάρουμε ακόμα την καθαριότητα των δρόμων, τις δημοτικές υπηρεσίες περίθαλψης και νοσοκομείων’ η αστική τάξη τις εξασφαλίζει επίσης και στις εργατικές συνοικίες. Είναι αλήθεια ότι, συγκρινόμενες με τις αστικές συνοικίες, οι εργατικές συνοικίες είναι βρώμικες και αποτελούν εστίες μολύνσεων, κτλ. Μα σαν κι η αστική τάξη κάνει κάτι. Γιατί; Μα γιατί αλλιώτικα, οι αρρώστιες και οι επιδημίες θα απλώνονταν σ’ολόκληρη την πόλη και θα μπορούσε τότε να πάθει απ’αυτές και η αστική τάξη. Το αστικό κράτος και τα πολιτικά του όργανα κατευθύνονται λοιπόν και δω από τα συμφέροντα μόνον της αστικής τάξης.
Ακόμα ένα παράδειγμα : Στη Γαλλία, τις τελευταίες δεκαετίες, οι εργάτες μάθανε από την αστική τάξη να περιορίζουνε τεχνικά τις γεννήσεις, ή δεν κάνουνε καθόλου παιδιά ή δεν κάνουν περισσότερα από δύο. Η ανέχεια ανάμεσα στους εργάτες είναι τόσο μεγάλη που τους είναι πολύ δύσκολο και σχεδόν αδύνατο να συντηρήσουν μια πολυμελή οικογένεια. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο πληθυσμός της Γαλλίας δε μεγαλώνει σχεδόν καθόλου. Και αρχίζει να παρουσιάζεται έλλειψη στρατιωτών για τη γαλλική αστική τάξη. Τούτη δω παραπονιέται! “Το κράτος κινδυνεύει!” Στη Γερμανία ο πληθυσμός αναπτύσσεται πιο γρήγορα παρά σε μας. Ας το πούμε περαστικά’ οι στρατιώτες που παρουσιάζονται στο στρατό κάθε χρόνο ήτανε μικρόσωμοι, με αδύνατο στήθος, πολύ λίγο ζωηροί. Τότε η αστική τάξη έγινε ξαφνικά πιο “φιλελεύθερη”, ζήτησε μέσα της ορισμένες βελτιώσεις προς όφελος της εργατικής τάξης, για να πάρει λίγο πάνω της και να κάνει περισσότερα παιδιά. Γιατί, άμα ψοφήσει η κότα δεν υπάρχουνε πια αυγά.
Σ’όλες τις περιπτώσεις, που η αστική τάξη παίρνει μόνη της μέτρα υπέρ των εργατών, καθοδηγιέται σ’αυτό από τα δικά της συμφέροντα. Υπάρχουν περιπτώσεις που ωφέλιμοι νόμοι ψηφίζονται από την αστική τάξη, κάτω από την πίεση της εργατικής τάξης. Οι περιστάσεις αυτές είναι και οι περισσότερες. Σχεδόν όλοι οι “εργατικοί νόμοι” πραγματοποιήθηκαν μ’αυτόν τον τρόπο – με τις απειλές από μέρους των εργατών. Στη Ρωσία η τσαρική κυβέρνηση δημοσίευσε τους πρώτους νόμους για τα εργοστάσια, φοβισμένη από τις ταραχές και τις απεργίες. Σε τούτη την περίπτωση, το εχθρικό για την εργατική τάξη κράτος, ο συνασπισμός αυτός των επιχειρηματιών, κάνει αυτόν τον υπολογισμό για το δικό του συμφέρον : “Είναι προτιμότερο να δώσουμε κάτι σήμερα παρά να δώσουμε αύριο το διπλό και να ριψοκινδυνέψουμε, ίσως το πετσί μας”. Όπως ο εργοστασιάρχης, κάνοντας παραχωρήσεις στους απεργούς κι αυξάνοντας μερικές δραχμές το μεροκάματό τους, δεν παύει να είναι εργοστασιάρχης, έτσι και το αστικό κράτος δεν παύει καθόλου να είναι αστικό όταν κάτω από την απειλή εργατικών ταραχών, ρίχνει ένα μικρό κόκκαλο στο προλεταριάτο.
Το καπιταλιστικό κράτος δεν είναι μόνο η μεγαλύτερη και ισχυρότερη αστική οργάνωση, είναι ταυτόχρονα μια οργάνωση πολυπλοκότατη, με πολυάριθμους σχηματισμούς και που τα πλοκάμια της απλώνονται προς όλες τις κατευθύνσεις. Και όλα αυτά έχουν για σκοπό την υπεράσπιση, τη στερέωση και την επέχταση της εργατικής εκμετάλλευσης. Το κράτος διαθέτει, ενάντια στην εργατική τάξη, μέσα κτηνώδικης καταπίεσης, όπως και μέσα ηθικής υποδούλωσης, που αποτελούν όργανα του καπιταλιστικού κράτους.
Ανάμεσα στα μέσα χτηνώδικης καταπίεσης, πρέπει να σημειώσουμε κατά πρώτο, το στρατό, την αστυνομία και τη χωροφυλακή, τις φυλακές και τα δικαστήρια και τα βοηθητικά τους όργανα : χαφιέδες, προβοκάτορες, απεργοσπάστες, πληρωμένους δολοφόνους κτλ.
Ο στρατός, στο καπιταλιστικό κράτος, είναι μια ξεχωριστή οργάνωση. Επικεφαλής του βρίσκονται οι ανώτεροι αξιωματικοί, οι “μεγαλογαλονάδες”. Στρατολογούνται ανάμεσα στους διανοούμενους. Αυτός είναι ο πιο λυσσασμένος εχθρός του προλεταριάτου’ από τη νεανική τους ηλικία μορφώνονται σε ειδικές στρατιωτικές σχολές. Τους μαθαίνουν πώς να αποχτηνώνουν τους στρατιώτες, να υπερασπίζουνε την τιμή της “στολής”, δηλαδή πώς να κρατάνε τους στρατιώτες σε πλέρια υποδούλωση και να τους μεταβάλλουν σε πιόνια σκακιού. Οι πιο ικανοί απ’τούς αριστοκράτες αυτούς και μεγαλοαστούς γίνονται στρατηγοί και σκεπάζονται με σταυρούς και κορδέλες.
Οι αξιωματικοί δεν προέρχονται καθόλου από τις φτωχές τάξεις. Κρατάνε στα χέρια τους ολόκληρη τη μάζα των στρατιωτών. Και οι στρατιώτες είναι έτσι διαπαιδαγωγημένοι που δεν τολμούν να ρωτήσουν γιατί χτυπιούνται αναμεταξύ τους και δεν ξέρουν παρά να κοιτάνε στα μάτια τους ανωτέρους τους. Ένας τέτοιος στρατός, έχει για σκοπό προπαντός να καταστέλλει τα εργατικά κινήματα.
Στη Ρωσία, ο στρατός του τσάρου χρησιμοποιήθηκε περισσότερο από μια φορά για την καταστολή των εργατικών και αγροτικών εξεγέρσεων. Επί βασιλέως Αλεξάνδρου ΙΙ, πριν την απελευθέρωση των χωρικών, πολυάριθμες αγροτικές εξεγέρσεις καταπνίγηκαν από το στρατό. Το 1905, ο στρατός πυροβόλησε τους εργάτες στην εξέγερση της Μόσχας, έκανε εγκληματικές εκστρατείες στις Βαλτικές επαρχίες, στον Καύκασο, στη Σιβηρία το 1906 – 1908 κατέστειλλε τις εξεγέρσεις των χωρικών και προστάτεψε τις περιουσίες των γαιοχτημόνων κτλ. Στον πόλεμο τουφέκισε εργάτες στο Ιβάσαβο – Βόσνεσενσκ και στην Κοστρόμα, κτλ. Οι σκληρότεροι υπήρξαν παντού οι αξιωματικοί και οι στρατηγοί.
Ακριβώς το ίδιο και στο εξωτερικό. Στη Γερμανία, ο στρατός του καπιταλιστικού κράτους, χρησιμοποιήθηκε το ίδιο για το στραγγάλισμα των εργατών. Η πρώτη εξέγερση των ναυτών κατεστάλη από το στρατό. Στη Γαλλία, ο στρατός πυροβόλησε περισσότερο από μια φορά τους απεργούς, τώρα τουφεκίζει τους επαναστατημένους Ρώσους εργάτες και στρατιώτες. Στην Αγγλία, τα τελευταία χρόνια ο στρατός έπνιξε πολλές φορές στο αίμα τις εξεγέρσεις των Ιρλανδών εργατών, των μισοσκλάβων Αιγύπτιων και χτύπησε τις εργατικές συγκεντρώσεις στην ίδια την Αγγλία. Στην Ελβετία, σε κάθε απεργία, βάζει σε κίνηση τα πολυβόλα και τη λεγόμενη εθνοφυλακή περισσότερο από μια φορά, η εθνοφυλακή αυτή πυροβόλησε ενάντια στους προλετάριους. Στις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ο στρατός πυρπόλησε και λεηλάτησε ολόκληρες εργατικές πολιτείες (λόγου χάριν, κατά την απεργία του Κολοράδο). Οι στρατοί των καπιταλιστικών κρατών συμμαχούν σήμερα για να πνίξουν την επανάσταση των εργατών στη Ρωσία, στην Ουγγαρία, στα Βαλκάνια, στη Γερμανία και για να καταστείλλουνε την προλεταριακή επανάσταση σ’ολόκληρο τον κόσμο.
Αστυνομία και χωροφυλακή.- Το καπιταλιστικό κράτος, έξω από τον ταχτικό στρατό του, κατέχει ακόμα ένα σώμα από εξασκημένους αχρείους και στρατεύματα ειδικά εκπαιδευμένα για την πάλη ενάντια στους εργάτες. Είναι αλήθεια ότι αυτοί οι θεσμοί (λ.χ. η αστυνομία) έχουν επίσης για σκοπό του αγώνα ενάντια στους κλέφτες και τη διατήρηση της λεγόμενης “προσωπικής και υλικής ασφάλειας” των πολιτών’ μα διατηρούνται επίσης για να κυνηγούν, να καταδιώκουν και να τιμωρούν τους δυσαρεστημένους εργάτες. Στη Ρωσία, οι πράκτορες της αστυνομίας ήτανε οι πιο σίγουροι υπερασπιστές των γαιοχτημόνων και του τσάρου. Η πιο χτηνώδικη αστυνομία ήταν, σ’όλα τα καπιταλιστικά κράτη, η μυστική αστυνομία (η πολιτική αστυνομία, που ονομαζόταν σε μας Οχράνα) όπως και η χωροφυλακή. Πλάι τους, εργάζεται ένα πλήθος από ντέντεχτιβ, προβοκάτορες, χαφιέδες, απεργοσπάστες και τόσοι άλλοι.
Πολύ ενδιαφέρον, απ’αυτήν την άποψη, έχει ο τρόπος που ενεργεί η αμερικανική μυστική αστυνομία. Βρίσκεται σε σχέσεις με αναρίθμητα γραφεία ιδιωτικών ή ημιεπίσημων ντέντεχτιβ. Οι περίφημες περιπέτειες του Νατ Πίγκερτον ήτανε στην πραγματικότητα οργανωμένες επιθέσεις εναντίον των εργατών. Οι προβοκάτορες βάζανε μπόμπες, στα σπίτια των εργατικών ηγετών και προσπαθούσαν να τους σπρώξουν σε δολοφονίες καπιταλιστών.
Οι ίδιοι ντέντεχτιβ στρατολογούν μια μεγάλη ποσότητα από απεργοσπάστες (που ονομάζονται scabs) καθώς επίσης και αποσπάσματα από οργανωμένους αλήτες που σκοτώνουν με πρώτη ευκαιρία τους απεργούς. Δεν υπάρχει ατιμία που να μην μπορούν να την κάνουν οι ληστές αυτοί, στην υπηρεσία του “δημοκρατικού” κράτους των Αμερικάνων καπιταλιστών.
Η Δικαιοσύνη, στο αστικό κράτος είναι ένα μέσο άμυνας για την μπουρζουαζία’ καταδικάζει προπαντός εκείνους που θα τολμήσουν να προσβάλλουν την καπιταλιστική ιδιοχτησία και το καπιταλιστικό σύστημα. Η δικαιοσύνη αυτή κατεδίκασε το Λήμπκνεχτ στα κάτεργα και απάλλαξε τους δολοφόνους του. Οι δικαστικές αρχές ενεργούν με την ίδια αυστηρότητα όπως και οι δήμιοι του αστικού κράτους. Η κόψη της ρομφαίας τους στρέφεται ενάντια στους φτωχούς και όχι ενάντια στους πλούσιους.
Αυτοί είναι οι θεσμοί του καπιταλιστικού κράτους πού’χουν για σκοπό την άμεση και χτηνώδη καταπίεση της εργατικής τάξης.
Ανάμεσα στα μέσα ηθικής υποδούλωσης της εργατικής τάξης, που βρίσκονται στη διάθεση του καπιταλιστικού κράτους, πρέπει να αναφέρουμε τρία που είναι και τα κυριότερα : Το επίσημο Σχολειό, η επίσημη Εκκλησία, ο επίσημος Τύπος – που υποστηρίζονται τουλάχιστον από το αστικό κράτος.
Η μπουρζουαζία καταλαβαίνει πολύ καλά ότι δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με τις εργατικές μάζες μόνο με τη χτηνώδικη βία, της χρειάζεται λοιπόν να πλέξει γύρω απ’τά μυαλά των μαζών ένα λεπτό αράχνινο ιστό. Το αστικό κράτος θεωρεί τους εργάτες σα γομάρια : Πρέπει τα ζώα αυτά να δουλεύουν, αλλά να μη δαγκώνουν. Πρέπει λοιπόν όχι μονάχα να τα σκοτώνουν και να τα ντουφεκίζουν μόλις δαγκάσουν, μα και να τα δαμάζουν, να τα τιθασσεύουν, όπως κάνουν ορισμένοι ειδικοί στα θηριοτροφεία. Με τον ίδιο τρόπο, εκπαιδεύει το καπιταλιστικό κράτος για την αποχτήνωση, την αποβλάκωση και την τιθάσσευση του προλεταριάτου, τεχνικούς δασκάλους και αστούς καθηγητές, παπάδες και μητροπολιτάδες, ψευτοσυγγραφείς και αστούς δημοσιογράφους. Στο σχολειό, οι ειδικοί αστοί μαθαίνουν στα παιδιά, από την τρυφερή τους ηλικία, να υπακούνε στο Κεφάλαιο, να περιφρονούν και να μισούν τους επαναστάτες. Τους λένε παραμύθια που να κοιμούνται ορθοί μπρός στην επανάσταση και το επαναστατικό κίνημα’ εξυμνούν τους τσάρους, τους βασιλιάδες, τους βιομήχανους κλπ.’ οι πλερωμένοι παπάδες από το αστικό κράτος κηρύχνουνε στις εκκλησίες : “Δεν υπάρχει εξουσία που να μην προέρχεται από το θεό”, οι αστικές εφημερίδες σφυρίζουν όλη την ώρα στο αυτί των εργατών αναγνωστών τους, το αστικό αυτό ψέμα. Κάτω από τέτοιες συνθήκες είναι εύκολο στον εργάτη να βγεί από το τέλμα του;
Ένας γερμανός ιμπεριαλιστής ληστής έγραψε : “Έχουμε ανάγκη όχι μόνο από τα πόδια των στρατιωτών, μα και από το μυαλό τους και την καρδιά τους”. Το αστικό κράτος αγωνίζεται ακριβώς να κάνει την εργατική τάξη υποταχτικό ζώο, που να δουλεύει σαν άλογο, να παράγει υπεραξία και να μένει ολότελα ήσυχο. Έτσι, το καπιταλιστικό σύστημα εξασφαλίζει την ανάπτυξή του. Η εκμεταλλευτική μηχανή γυρίζει. Από την ξεζουμισμένη εργατική τάξη, βγάζει συνεχώς υπεραξία. Και το καπιταλιστικό κράτος στέκει άγρυπνος φρουρός για να μην ξεσηκωθούνε οι μισθωτοί σκλάβοι του κεφαλαίου.
About Author
