Γιώργος Πετρόπουλος 16.08.2025 EFSYN
Με τη ζωή και τη δράση του ξεπέρασε τον μέσο όρο του ανθρώπου και του αγωνιστή. Μπολιασμένος με τα ιδανικά της επανάστασης για μια πιο δίκαιη κοινωνία, οπλισμένος με τη θεωρία των Μαρξ – Ενγκελς και Λένιν, με τη φλόγα της Οκτωβριανής Επανάστασης και την ελπίδα που σκορπούσε η οικοδόμηση αυτής της κοινωνίας στην ΕΣΣΔ, αναμετρήθηκε με όλα τα εμπόδια που συνάντησε.
Για το ΚΚΕ, του οποίου υπήρξε ανώτατο ηγετικό στέλεχος, αλλά και για ολόκληρη την Αριστερά ο Νίκος Πλουμπίδης θεωρείται μία από τις ηρωικότερες μορφές -και ίσως η τραγικότερη- της ιστορίας τους, της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας γενικά. Οι λόγοι είναι γνωστοί και δεν χρειάζεται να παρουσιαστούν ή να εξηγηθούν για ακόμα μία φορά.
Στις 14 Αυγούστου 1954, 71 χρόνια πριν, ο Νίκος Πλουμπίδης άφηνε την τελευταία του πνοή εκτελεσμένος από το μετεμφυλιακό καθεστώς αλλά και στιγματισμένος ως προδότης τόσο από τους διώκτες και ταξικούς του αντιπάλους όσο κι από το ίδιο του το κόμμα. Αλλά εκείνος συνέχισε ώς την τελευταία στιγμή να πιστεύει πως αργά ή γρήγορα η δικαίωση θα ερχόταν. Ηρθε, καταρχάς στην πράξη. Στη ζωή και στη συνείδηση των απλών ανθρώπων που τον θεωρούν σύμβολο και παράδειγμα κομμουνιστή – λαϊκού αγωνιστή. Ηρθε και από το κόμμα του. Οχι όπως θα περίμενε κανείς με βάση την πρακτική των αποκαταστάσεων που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.
Οι απλοί άνθρωποι όλων των εποχών συνήθως αγιοποιούν τους ήρωές τους. Αποδίδουν σε αυτούς ιδιότητες που δεν έχουν. Σπάνιες ή υπερφυσικές. Συχνά αυτό το κάνουν και οι πολιτικές ηγεσίες για να δικαιώνουν την καταγωγή τους και να παίρνουν ένα μερίδιο δόξας από τις προηγούμενες γενιές, που κατά κανόνα το μετατρέπουν σε πολιτικό κεφάλαιο για τον εαυτό τους.
Σε καιρούς δύσκολους η αγιοποίηση συμβάλλει στην εμψύχωση των νεότερων για να φανούν αντάξιοι των παλαιότερων. Είναι το παράδειγμα που αναζητεί μιμητές. Με αυτή την έννοια αυτού του είδους η αγιοποίηση μπορεί και να φανεί χρήσιμη. Εντούτοις πιο χρήσιμη είναι η γνώση χωρίς υπερβολές και μύθους.
Ο Πλουμπίδης δεν υπήρξε ποτέ άγιος. Οπως δεν υπήρξε άγιος κανένας της γενιάς του, των παλιότερων γενιών ή των πιο σύγχρονων που υπερέβη τα συνηθισμένα μέτρα των ανθρώπων και έμεινε στην Ιστορία.
Ο Πλουμπίδης είναι ένας άνθρωπος της εποχής του που με τη ζωή και τη δράση του ξεπέρασε τον μέσο όρο του ανθρώπου και του αγωνιστή. Μπολιασμένος με τα ιδανικά της επανάστασης για μια πιο δίκαιη κοινωνία, οπλισμένος με τη θεωρία των Μαρξ – Ενγκελς και Λένιν, με τη φλόγα της Οκτωβριανής Επανάστασης και την ελπίδα που σκορπούσε η οικοδόμηση αυτής της κοινωνίας στην ΕΣΣΔ, αναμετρήθηκε με όλα τα εμπόδια που συνάντησε. Καταρχάς αναμετρήθηκε με το αστικό καθεστώς το οποίο αποφάσισε να πολεμήσει. Και δεν λύγισε.
Αναμετρήθηκε με τις δυνατότητες που είχε για μια ήσυχη και καλύτερη για τον εαυτό του ζωή. Δεν υπέκυψε. Η τύχη τον έφερε να βρεθεί αντιμέτωπος με τον κατακτητή όταν η χώρα βρέθηκε κάτω από την τριπλή φασιστική κατοχή. Βγήκε νικητής μαζί με τους συντρόφους του και έναν ολόκληρο λαό που καθοδηγήθηκε σε αυτή την πάλη από το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Για τις ιδέες και τους αγώνες του ήταν μονίμως διωκόμενος. Δεν κάμφθηκε. Λάτρεψε τη ζωή, αλλά έγινε από πολύ νωρίς φίλος με τον θάνατο. Η γενιά του δεν αντιλαμβανόταν την αγάπη για τη ζωή ως προσωπικό αλλά ως κοινωνικό ζήτημα.
Σαν τον Πλουμπίδη υπήρξαν πολλοί που είχαν τις προαναφερόμενες ιδιότητες και διαδρομές ζωής. Αλλά εκείνος ξεχώρισε γιατί ήταν φτιαγμένος από στόφα ηγέτη. Ολα όσα προαναφέραμε δεν τον συνόδευαν ως απλό άνθρωπο, αλλά ως κορυφαίο ηγέτη. Κι αυτό σήμαινε πολύ περισσότερα. Γιατί ο ηγέτης όφειλε και οφείλει να είναι το παράδειγμα. Αλλιώς δεν έχει δικαίωμα να απαιτεί από τους άλλους που βρίσκονται σε χαμηλότερα σκαλοπάτια απ’ αυτόν.
Ως ηγέτης ο Πλουμπίδης αναμφίβολα είχε μεγάλες αρετές, αλλά και αδυναμίες. Πρόσφερε πολλά, αλλά έκανε και λάθη. Στήριξε τους συντρόφους, αλλά υπήρχαν και εκείνοι που ενδεχομένως τους αδίκησε. Ο τελικός λογαριασμός παραμένει θετικός.
Ο Πλουμπίδης αποχαιρέτησε τη ζωή γεμάτος από ζωή και δράση. Σίγουρα την αποχαιρέτησε με πίκρα. Αλλά την αποχαιρέτησε και με πλήρη επίγνωση των όσων βίωσε ειδικά στην τελευταία φάση της ζωής του.
Για έναν επαναστάτη εκείνης της εποχής οι κατηγορίες των αντιπάλων του συνήθως ήταν παράσημα. Οι κατηγορίες όμως των συντρόφων του, πέρα από την πίκρα και την αδικία που τις συνόδευαν, ήταν και ένα πιθανό ενδεχόμενο. Δεν υπήρχε κομμουνιστής στις σκληρές εποχές της παρανομίας που να μη γνώριζε και να μην ήταν διαπαιδαγωγημένος για το ενδεχόμενο κάποια στιγμή να χαρακτηριστεί ύποπτος ή ακόμη και άνθρωπος του αντιπάλου στις γραμμές του κόμματός του και του κινήματος. Υπήρχαν πολλοί λόγοι να συμβεί αυτό: προβοκάτσια του αντιπάλου, λάθος ανάλυση των στοιχείων, ελλιπείς πληροφορίες, συκοφαντίες κ.λπ. Το κύριο σε εκείνες τις συνθήκες δεν ήταν η κατηγορία, αλλά η προστασία της οργάνωσης, των μελών της, του κόμματος, των συμφερόντων του επαναστατικού κινήματος.
Σε αυτό το πνεύμα και μέσα σ’ εκείνο το κλίμα ο Πλουμπίδης ως καθοδηγητής είχε απομονώσει συντρόφους του με την κατηγορία του υπόπτου. Και γνώριζε πολύ καλά ότι θα μπορούσε και ο ίδιος να βρεθεί στην ίδια θέση. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, ήταν έτοιμος να αντεπεξέλθει και να σηκώσει το βάρος παραμένοντας επαναστάτης. Το απέδειξε όταν συνέβη, καθώς ανταποκρίθηκε στο έπακρο με συγκροτημένο και αξιοθαύμαστο τρόπο. Δεν ανταποκρίθηκε σε κάτι απρόσμενο γι’ αυτόν. Ανταποκρίθηκε σε αυτό για το οποίο -όπως φάνηκε από το αποτέλεσμα- ήταν απόλυτα προετοιμασμένος. Ηταν ένας ολοκληρωμένος επαναστάτης.
Γιατί τoν επιλέξαμε
Η ενασχόληση με τον Πλουμπίδη ήταν και παραμένει σταθερή επιλογή μας. Στα 71 χρόνια από την εκτέλεσή του δεν θα μπορούσαμε να μην τον θυμηθούμε.
About Author
