michael roberts, November 4, 2024
Απομένει μόλις μία ημέρα πριν από την ψηφοφορία για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ και σε αυτό το δεύτερο μέρος των αναρτήσεων μου για την οικονομία των ΗΠΑ, θα εξετάσω τις οικονομικές πολιτικές των δύο βασικών υποψηφίων.
Κατά μία έννοια, το ποιος θα κερδίσει έχει μικρή σημασία για τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τις μεγάλες επιχειρήσεις. Και οι δύο υποψήφιοι είναι αφοσιωμένοι στο καπιταλιστικό σύστημα και στο να το κάνουν να λειτουργεί καλύτερα για τους ιδιοκτήτες του κεφαλαίου. Ο Larry Fink της BlackRock, του μεγαλύτερου διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο, δήλωσε ότι “έχω κουραστεί να ακούω ότι πρόκειται για τις μεγαλύτερες εκλογές της ζωής σας”. Η πραγματικότητα, λέει ο Fink, “είναι ότι με την πάροδο του χρόνου δεν έχει σημασία”. Και είναι αλήθεια ότι οι υποκείμενες ενδογενείς δυνάμεις της καπιταλιστικής παραγωγής, των επενδύσεων και του κέρδους είναι πολύ πιο ισχυρές από οποιαδήποτε συγκεκριμένη πολιτική που υιοθετείται και εφαρμόζεται από μια κυβέρνηση. Παρ’ όλα αυτά, οι φιλοκαπιταλιστές πολιτικοί μπορεί να διαφέρουν ως προς το τι είναι καλύτερο για τον καπιταλισμό κάθε φορά. Και υπάρχουν κάποιες διαφορές μεταξύ του Τραμπ και της Χάρις σχετικά με το τι πρέπει να γίνει τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Οι κύριοι άξονες αυτού που ο Τραμπ αποκαλεί “Maganomics” περιλαμβάνουν πιο επιθετικούς δασμούς στις εισαγωγές από όλο τον κόσμο, ιδίως από την Κίνα, και μια δρακόντεια καταστολή της μετανάστευσης. Η προεκλογική του ρητορική πιέζει επίσης για μεγαλύτερη πολιτική επιρροή επί της νομισματικής πολιτικής και της Fed στις αποφάσεις για τα επιτόκια και στη χειραγώγηση του δολαρίου.
Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι “θα προσφέρει χαμηλούς φόρους, χαμηλούς κανονισμούς, χαμηλό ενεργειακό κόστος, χαμηλά επιτόκια και χαμηλό πληθωρισμό, έτσι ώστε όλοι να μπορούν να αγοράσουν ψώνια, ένα αυτοκίνητο και ένα όμορφο σπίτι”. Οι νέες φοροελαφρύνσεις του κυμαίνονται από εισοδήματα από υπερωρίες, φιλοδωρήματα και συνταξιοδοτικές παροχές έως μαζικές οριζόντιες περικοπές για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις. Αυτό αναμφίβολα θα μειώσει τους φόρους για τους πολύ πλούσιους (για άλλη μια φορά), αλλά θα τους αυξήσει για σχεδόν όλους τους άλλους.
Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι αυτές οι μειώσεις φόρων για τους πολύ πλούσιους και τις μεγάλες εταιρείες θα ενισχύσουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, βασιζόμενος στην απαξιωμένη θεωρία της “διαρροής προς τα κάτω”, δηλαδή πως αν τα εισοδήματα και ο πλούτος των πλουσίων αυξηθούν, τότε θα ξοδέψουν περισσότερα και έτσι τα οφέλη θα “διαχυθούν” στους υπόλοιπους από εμάς.
Αλλά τα στοιχεία αποδεικνύουν το αντίθετο. Τα τελευταία 50 χρόνια παρατηρήθηκε δραματική μείωση της φορολογίας των πλουσίων σε όλες τις προηγμένες δημοκρατίες. Και αρκετές μελέτες δείχνουν ότι αυτό έχει ελάχιστη ή καθόλου επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη – και πολύ περισσότερο επίδραση στην αύξηση της ανισότητας. Δύο οικονομολόγοι από το Kings College του Λονδίνου, χρησιμοποιώντας έναν πρόσφατα κατασκευασμένο δείκτη φόρων για τους πλούσιους για να εντοπίσουν όλες τις περιπτώσεις σημαντικών μειώσεων φόρων για τους πλούσιους σε 18 χώρες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) μεταξύ 1965 και 2015, διαπιστώνουν ότι οι μειώσεις φόρων για τους πλούσιους οδηγούν σε μεγαλύτερη εισοδηματική ανισότητα τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα, αλλά δεν έχουν καμία σημαντική επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη ή την ανεργία.
Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν και τα ποσοστά ανεργίας ήταν σχεδόν πανομοιότυπα μετά από πέντε χρόνια στις χώρες που μείωσαν τη φορολογία των πλουσίων και σε εκείνες που δεν το έκαναν, σύμφωνα με τη μελέτη. Όμως η ανάλυση ανακάλυψε μια σημαντική αλλαγή: τα εισοδήματα των πλουσίων αυξήθηκαν πολύ ταχύτερα στις χώρες όπου μειώθηκαν οι φορολογικοί συντελεστές. Έκπληξη! Αυτό μπορεί να είναι προφανές από τη δική μας εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών, αλλά η εμπειρική ανάλυση επιβεβαιώνει τις δικές μας αντιλήψεις.
Όσον αφορά την τελευταία περίοδο της θητείας του Τραμπ, όταν εισήγαγε δραστικές περικοπές στον εταιρικό και ατομικό φόρο εισοδήματος, οι Emmanuel Saez και Gabriel Zucman του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ διαπίστωσαν ότι για πρώτη φορά εδώ και έναν αιώνα, οι 400 πλουσιότερες αμερικανικές οικογένειες έχουν χαμηλότερους πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές από ό,τι οι άνθρωποι που ανήκουν στο χαμηλότερο 50% των εισοδημάτων.
Οι επενδυτές ομολόγων και η Wall Street ανησυχούν ότι αυτές οι φοροελαφρύνσεις, αν και είναι πολύ ευπρόσδεκτες, θα μπορούσαν μόνο να αυξήσουν το τεράστιο έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού και το χρέος του δημόσιου τομέα – κάτι που αποτελεί ανάθεμα για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η απάντηση του Τραμπ είναι ότι θα “πληρώσει” τις φοροελαφρύνσεις αυξάνοντας δραματικά τους δασμούς στις εισαγωγές. Ο Τραμπ σχεδιάζει να επιβάλει δασμούς 10% σε όλες τις αμερικανικές εισαγωγές και φόρο 60% στα αγαθά που προέρχονται από την Κίνα. Μάλιστα, ο Τραμπ μιλάει για την επιβολή δασμών αρκετά υψηλών ώστε να του επιτρέψει να καταργήσει εντελώς τον φόρο εισοδήματος!
Όμως, το Penn Wharton Budget Model, μια ερευνητική ομάδα, εκτίμησε ότι τα σχέδια του Τραμπ θα αυξήσουν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού των ΗΠΑ κατά 5,8 τρισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία. Ακόμη και η συντηρητική δεξαμενή σκέψης Tax Foundation εκτίμησε ότι το νέο σχέδιό του να εξαιρεί την υπερωριακή εργασία από τις ομοσπονδιακές εισφορές θα κοστίσει στις ΗΠΑ επιπλέον 227 δισ. δολάρια σε διαφυγόντα έσοδα κατά την επόμενη δεκαετία.
Και πάλι, η εμπειρική ανάλυση αυτών των πολιτικών δείχνει σημαντική ζημία στις οικονομικές επιδόσεις των ΗΠΑ. Μια πρόσφατη μελέτη υποδεικνύει ότι οι πολιτικές του Τραμπ αποτελούν “έντονα οπισθοδρομικές αλλαγές στη φορολογική πολιτική, μετατοπίζοντας τα φορολογικά βάρη μακριά από τους εύπορους και προς τα μέλη της κοινωνίας με χαμηλότερο εισόδημα”. Η μελέτη, από τους Kim Clausing και Mary Lovely, υπολογίζει το κόστος των υφιστάμενων δασμών μαζί με αυτούς που σκοπεύει να επιβάλλει ο Trump στη δεύτερη θητεία του σε 1,8% του ΑΕΠ. Προειδοποιεί ότι η εκτίμηση αυτή “δεν λαμβάνει υπόψη την περαιτέρω ζημία από τα αντίποινα των εμπορικών εταίρων της Αμερικής και άλλες παρενέργειες, όπως η απώλεια ανταγωνιστικότητας”. Ο υπολογισμός αυτός “υποδηλώνει ότι το κόστος από τους προτεινόμενους νέους δασμούς του Τραμπ θα είναι σχεδόν πενταπλάσιο από εκείνο που είχε προκληθεί από τα δασμολογικά σοκ του Τραμπ μέχρι τα τέλη του 2019, δημιουργώντας πρόσθετο κόστος για τους καταναλωτές μόνο από αυτό το κανάλι ύψους περίπου 500 δισ. δολαρίων ετησίως”, αναφέρει το έγγραφο. Το μέσο πλήγμα για ένα νοικοκυριό μεσαίου εισοδήματος θα είναι 1.700 δολάρια ετησίως. Το φτωχότερο 50% των νοικοκυριών, τα οποία τείνουν να ξοδεύουν μεγαλύτερο μέρος των αποδοχών τους, θα δουν το διαθέσιμο εισόδημά τους να μειώνεται κατά μέσο όρο κατά 3,5%.
Με τα δασμολογικά μέτρα του Τραμπ οι επιβαρύνσεις επί των εισαγωγών θα αυξηθούν σε επίπεδα που είχαν παρατηρηθεί για τελευταία φορά κατά τη δεκαετία του 1930, μετά την ψήφιση του προστατευτικού δασμολογικού νόμου-ορόσημο Smoot Hawley Tariff Act. Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι οι εμπορικοί φραγμοί όχι μόνο θα αυξήσουν τα έσοδα, αλλά θα οδηγήσουν στην αποκατάσταση της αμερικανικής παραγωγής. Αν οι εισαγωγικοί δασμοί χρησιμοποιούνται για την προστασία ενός αναπτυσσόμενου και νεοσύστατου μεταποιητικού τομέα, όπως έγινε στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ουth και στις αρχές του 20ούth αιώνα, τότε μπορεί να είχαν βοηθήσει. Αλλά τώρα, στον 21ο αιώνα, η μεταποίηση στις ΗΠΑ βρίσκεται σε σχετική παρακμή, μια τάση που δεν πρόκειται να ανατραπεί με προστατευτικές πολιτικές – το άλογο έχει φύγει για την Ασία.
Αντίθετα, το Ινστιτούτο Peterson Institute for International Economics στην Ουάσινγκτον υπολογίζει ότι οι οριζόντιοι δασμοί 20% σε συνδυασμό με έναν δασμό 60% στην Κίνα θα προκαλούσαν αύξηση έως και 2.600 δολάρια ετησίως σε αυτά που δαπανά το μέσο νοικοκυριό για αγαθά, καθώς ο πληθωρισμός θα αυξανόταν αντίστοιχα. Οι ανώτεροι συνεργάτες του PIIE Obstfeld και Kimberly Clausing πιστεύουν ότι το μέγιστο ποσό πρόσθετων εσόδων που μπορεί να συγκεντρώσει η κυβέρνηση -εφαρμόζοντας δασμούς 50% σε όλα- θα ήταν 780 δισ. δολάρια. “Αν θέλαμε να αντικαταστήσουμε πλήρως τα [έσοδα που προέρχονται από] τον φόρο εισοδήματος με έναν δασμό, θα χρειαζόμασταν τουλάχιστον ένα δασμό δύο τρίτων. Και τότε πρέπει να θυμάστε ότι οι άνθρωποι θα αρχίσουν να υποκαθιστούν τις εισαγωγές και τότε θα υπάρξουν αντίποινα και ούτω καθεξής”, λέει ο Tedeschi του Yale Budget Lab. “Είναι αδύνατο να λειτουργήσουν τα μαθηματικά. Πιθανότατα δεν μπορείτε να αυξήσετε [τους δασμούς] αρκετά ψηλά”.
Ο άλλος βασικός άξονας των Maganomics είναι η δραστική μείωση της μετανάστευσης. Ο Τραμπ έχει κατηγορήσει τους μετανάστες ότι “δηλητηριάζουν το αίμα της χώρας μας”. Παρά αυτόν τον τραγελαφικό ρατσισμό, πολλοί Αμερικανοί είναι πεπεισμένοι ότι το βιοτικό τους επίπεδο και η ζωή τους επηρεάζονται από τους “πολλούς μετανάστες”. Σύμφωνα με το Gallup, το 2024 είναι η πρώτη χρονιά εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες που η πλειοψηφία του κοινού επιθυμεί λιγότερη μετανάστευση στις ΗΠΑ. Μόνο τον τελευταίο χρόνο, η επιθυμία για μείωση της ποσότητας της μετανάστευσης έχει αυξηθεί κατά 10 μονάδες στους Δημοκρατικούς και κατά 15 μονάδες στους Ρεπουμπλικάνους.
Ο Τραμπ ζητά πράγματι τη μαζική απέλαση εκατομμυρίων μεταναστών. Πρόσφατη έκθεση του Αμερικανικού Συμβουλίου Μετανάστευσης διαπιστώνει ότι αν η κυβέρνηση απελάσει έναν πληθυσμό περίπου 13 εκατομμυρίων ανθρώπων που από το 2022 δεν είχαν μόνιμο νομικό καθεστώς και αντιμετώπιζαν το ενδεχόμενο απομάκρυνσης, το κόστος θα ήταν τεράστιο, περίπου 305 δισ. δολάρια.
Και αυτό δεν λαμβάνει υπόψη το μακροπρόθεσμο κόστος μιας διαρκούς επιχείρησης μαζικής απέλασης ή το ανυπολόγιστο πρόσθετο κόστος που απαιτείται για την απόκτηση της θεσμικής ικανότητας να απομακρυνθούν πάνω από 13 εκατομμύρια άνθρωποι σε σύντομο χρονικό διάστημα. “Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της κράτησης περισσότερων από 13 εκατομμυρίων μεταναστών χωρίς χαρτιά με όρους αναλογίας, το σύνολο του πληθυσμού των φυλακών των ΗΠΑ το 2022, που περιλαμβάνει κάθε άτομο που κρατείται σε τοπικές, κομητειακές, πολιτειακές και ομοσπονδιακές φυλακές, ήταν 1,9 εκατομμύρια άτομα”. Αν το κόστος αυτό κατανεμηθεί σε βάθος ετών, θα ανέλθει κατά μέσο όρο σε 88 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, με συνολικό κόστος 968 δισεκατομμυρίων δολαρίων για περισσότερο από μια δεκαετία, δεδομένου του μακροπρόθεσμου κόστους για τη δημιουργία και τη συντήρηση των εγκαταστάσεων κράτησης και των προσωρινών στρατοπέδων και των δικαστηρίων μετανάστευσης. Επιπλέον, περίπου 5,1 εκατομμύρια παιδιά Αμερικανών πολιτών ζουν με ένα μέλος της οικογένειάς τους χωρίς χαρτιά. Ο διαχωρισμός των μελών της οικογένειας θα οδηγούσε σε τεράστιο συναισθηματικό στρες και θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει οικονομικές δυσκολίες για πολλές από αυτές τις οικογένειες μεικτού καθεστώτος, οι οποίες ενδέχεται να χάσουν τους βιοπαλαιστές τους.
Αλλά η συνολική οικονομική ζημία θα ήταν επίσης σημαντική. Όπως υποστήριξα στην προηγούμενη ανάρτηση, η καθαρή μετανάστευση έχει βοηθήσει την οικονομία των ΗΠΑ να αναπτυχθεί με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι οι άλλες οικονομίες της G7. Η απώλεια αυτών των εργαζομένων μέσω μαζικών απελάσεων θα μείωνε το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 4,2% έως 6,8%. Θα οδηγούσε επίσης σε σημαντική μείωση των φορολογικών εσόδων. Η απομάκρυνση του εργατικού δυναμικού των μεταναστών θα διατάρασσε όλους τους τομείς, από τα σπίτια μέχρι τις επιχειρήσεις και τις βασικές υποδομές. Καθώς οι βιομηχανίες υποφέρουν, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι που γεννήθηκαν στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να χάσουν τη δουλειά τους.
Τα Maganomics του Τραμπ ισχυρίζονται ότι στοχεύουν να βοηθήσουν τον μέσο Αμερικανό που γεννήθηκε στις ΗΠΑ, αλλά στην πραγματικότητα, φυσικά, οι πολιτικές του θα πλουτίσουν μόνο τους πολύ πλούσιους όπως ο ίδιος εις βάρος των υπολοίπων, ενώ θα θέσουν σε κίνδυνο την οικονομική ανάπτυξη και θα αυξήσουν τον πληθωρισμό. Υποστηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από μεμονωμένους πολυεκατομμυριούχους, όπως ο Elon Musk. Κατέχουν περίπου το 4% του προσωπικού πλούτου των ΗΠΑ, αλλά έχουν συνεισφέρει το ένα τρίτο των χρημάτων της προεκλογικής εκστρατείας που συγκέντρωσε ο Τραμπ, δισεκατομμυριούχος ο ίδιος. Η ειρωνεία είναι ότι το 74% των Αμερικανών που ρωτήθηκαν θα υποστήριζε έναν ετήσιο φόρο πλούτου 2% για τα προσωπικά περιουσιακά στοιχεία άνω των 50 εκατομμυρίων δολαρίων, το 65% υποστηρίζει την αύξηση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος των επιχειρήσεων και το 61% υποστηρίζει την αύξηση των ανώτατων φορολογικών συντελεστών εισοδήματος – το ακριβώς αντίθετο από τις πολιτικές του Τραμπ.
Αλλά οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι τράπεζες δεν χρειάζεται να ανησυχούν, επειδή η υποψήφια των Δημοκρατικών Kamala Harris δεν έχει καμία πρόθεση να εισαγάγει φόρο πλούτου, να αυξήσει τους εταιρικούς φόρους ή τους φόρους για τα υψηλότερα εισοδήματα. Αντιθέτως, ο Μπάιντεν διατήρησε τις φοροελαφρύνσεις που εισήγαγε ο Τραμπ κατά τη θητεία του 2016-2020, οι οποίες θα διαρκέσουν έως το 2025, και η Χάρις δεν πρόκειται να το αλλάξει αυτό. Η ατζέντα οικονομικής πολιτικής της Χάρις είναι σε μεγάλο βαθμό σύμφωνη με την οικονομική πλατφόρμα του Μπάιντεν, με κάποιες βελτιώσεις για να τονίσει λόγους που είναι πιο σημαντικοί για την ίδια, όπως η πίστωση φόρου για τα παιδιά. Θέλει να αποκαταστήσει τη φορολογική πίστωση για τα παιδιά, η οποία θα έδινε στις οικογένειες με νεογέννητα παιδιά μείωση φόρου κατά 6.000 δολάρια (4.630 λίρες).
Αλλά αντιτίθεται σθεναρά σε ένα ενιαίο σύστημα ασφάλισης υγείας που θα έθετε τέλος στο τρομακτικό κόστος των ασφαλίστρων που πρέπει να πληρώνουν οι Αμερικανοί στις ασφαλιστικές εταιρείες. Λέει ότι θέλει να διαγράψει δισεκατομμύρια δολάρια ιατρικού χρέους για τους Αμερικανούς. Αλλά αυτός ο σωρός χρέους οφείλεται ακριβώς στο δυσβάσταχτο κόστος υγείας του ιδιαίτερα ακριβού και χαμηλών αποτελεσμάτων ιδιωτικού συστήματος υγείας των ΗΠΑ.
Η Χάρις προσχωρεί επίσης στο αντιμεταναστευτικό συναίσθημα. Θα υποστηρίξει ένα νέο νομοσχέδιο για τη συνέχιση της κατασκευής περισσότερων τειχών στα σύνορα με το Μεξικό, κόστους δισεκατομμυρίων, μια πολιτική που όταν ο Τραμπ την πρότεινε στην προηγούμενη επιτυχημένη εκστρατεία του, οι Δημοκρατικοί αντιτάχθηκαν.
Όσον αφορά το κλίμα, ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι θα χαλαρώσει τους κανονισμούς και θα επιτρέψει την περαιτέρω αναζήτηση και εξόρυξη ορυκτών καυσίμων – άλλωστε αυτός και το αφεντικό της Tesla, ο Έλον Μασκ, συμφωνούν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη μάλλον δεν είναι ανθρωπογενής και, ούτως ή άλλως, δεν αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τα προς το ζην και τις ζωές – πείτε το αυτό στα θύματα του τυφώνα στη Φλόριντα.
Η Χάρις δεν είναι πολύ καλύτερη. Ενώ το 2019 ήταν αντίθετη με την εξαιρετικά επιβλαβή για το περιβάλλον μέθοδο εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου με fracking, τώρα υποστηρίζει νέες μισθώσεις fracking για να διασφαλίσει την “ενεργειακή ασφάλεια” μετά την έκρηξη των τιμών που προκλήθηκε στην ενέργεια μετά την πανδημία COVID. “Η θέση μου είναι ότι πρέπει να επενδύσουμε σε ποικίλες πηγές ενέργειας, ώστε να μειώσουμε την εξάρτησή μας από το ξένο πετρέλαιο”, δήλωσε.
Η Χάρις θα διατηρήσει τους δασμούς και τις κυρώσεις στις κινεζικές εισαγωγές και προϊόντα που εισήγαγε ο Τραμπ και στη συνέχεια ο Μπάιντεν. Δεν θα μπορέσετε να βρείτε ούτε ένα αρκετά λεπτό χαρτί για να στριμώξετε ανάμεσα στις πολιτικές του Τραμπ και της Χάρις για τον στραγγαλισμό των εξαγωγών και της τεχνολογικής προόδου της Κίνας, καθώς και για την περικύκλωση της Κίνας με στρατιωτικές βάσεις και δυνάμεις.
Οι πιθανότητες των Δημοκρατικών να κερδίσουν αύριο έχουν υποστεί σοβαρή ζημιά από την έκρηξη του πληθωρισμού το 2022-23, με τις μέσες τιμές να αυξάνονται κατά 20% και πλέον – βλ. το πρώτο μέρος αυτής της ανάρτησης. Η Χάρις μίλησε για μια ομοσπονδιακή απαγόρευση της υπερτιμολόγησης των τροφίμων – κάτι που και πάλι μοιάζει σαν να κλείνει την πόρτα αφού το άλογο έχει φύγει.
Ο άλλος ζημιογόνος παράγοντας για τους Δημοκρατικούς ήταν η στέγαση και το επίπεδο ρεκόρ των επιτοκίων των ενυπόθηκων δανείων. Η Χάρις προτείνει διάφορες επιδοτήσεις στους αγοραστές που αγοράζουν για πρώτη φορά και τις συνήθεις φορολογικές πιστώσεις στους κατασκευαστές για την κατασκευή κατοικιών – αλλά όχι κρατικές κατασκευές, φυσικά. Μην περιμένετε ότι αυτά τα μέτρα θα τερματίσουν την εθνική έλλειψη κατοικιών.
Όσον αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες, με το δημοσιονομικό έλλειμμα να αναμένεται να αυξηθεί και το δημόσιο χρέος να ξεπερνά κατά πολύ το 100% του ΑΕΠ, και οι δύο υποψήφιοι δεν λένε τίποτα, αλλά αυτό δεν μπορεί παρά να σημαίνει ότι η δημοσιονομική λιτότητα είναι καθ’ οδόν. Τα φορολογικά έσοδα δεν αυξάνονται – το αντίθετο μάλιστα. Οι “αμυντικές” και εξοπλιστικές δαπάνες για την πληρωμή των πολέμων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή έχουν φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ και θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Αυτό που θα πρέπει να υποχωρήσει είναι οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση, τις μεταφορές, την κοινωνική φροντίδα κ.λπ. Αυτό θα ισχύσει, όποιος και αν κερδίσει. Έτσι, υπό αυτή την έννοια, ο Larry Fink έχει δίκιο. Δεν έχει σημασία ποιος θα κερδίσει. Ο νικητής όλων των αμερικανικών “εκλογών” είναι η Wall Street.
Αποτελέσματα εκλογών στις ΗΠΑ: οι πρώτες σκέψεις
Ο πρώην πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών Ντόναλντ Τραμπ οδεύει προς μια πειστική νίκη στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Οι Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν τον έλεγχο της Γερουσίας και τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων – μια καθαρή τριπλή νίκη. Φαίνεται επίσης ότι ο Τραμπ θα συγκεντρώσει συνολικά περισσότερες ψήφους από την υποψήφια των Δημοκρατικών Χάρις (συγκέντρωσε λιγότερες ψήφους από τη Χίλαρι Κλίντον όταν κέρδισε την προεδρία το 2016). Γιατί κέρδισε ο Τραμπ; Μια πρώτη σκέψη. Σχεδόν κάθε εν ενεργεία κυβέρνηση που βρισκόταν στην εξουσία κατά τη διάρκεια της πανδημικής ύφεσης και της μεταπληθωριστικής περιόδου έχει εκδιωχθεί από την εξουσία. Σύμφωνα με την έρευνα του AP Votecast, τέσσερις στους 10 ψηφοφόρους ανέφεραν την οικονομία και την απασχόληση ως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα. Ένα απόσπασμα συνοψίζει το λόγο για τον οποίο αρκετοί ψηφοφόροι μεταπήδησαν από τους Δημοκρατικούς στους Ρεπουμπλικανούς. “Ήμουν Δημοκρατικός σε όλη μου τη ζωή και δεν έχω δει κανένα όφελος από αυτό. Οι Δημοκρατικοί στέλνουν κονδύλια σε πολέμους και πόρους σε μετανάστες και όχι σε Αμερικανούς που αγωνίζονται. Εμπιστεύομαι τον Τραμπ ότι θα βάλει εμάς πρώτα”. Το πρόβλημα είναι ότι ο Τραμπ θα βάλει πρώτα τους δισεκατομμυριούχους, τις εταιρείες και τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων. Θα σχολιάσω το τελικό αποτέλεσμα των εκλογικών στοιχείων όταν θα είναι διαθέσιμες όλες οι λεπτομέρειες. |
About Author
