MAGDALENA SEPÚLVEDA 8 Μαρτίου 2024
Εάν η ισότητα των φύλων πρόκειται να είναι κάτι περισσότερο από μια χειρονομία για την
Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, πρέπει να συγκεντρωθούν έσοδα για τεράστιες
επενδύσεις.
«Έχουμε χάσει τα πάντα», λέει η Άνα, αντικρίζοντας το απελπιστικό βλέμμα της αδελφής
της Ρόζας. Και οι δύο γυναίκες είναι άνω των 70 ετών και ζουν στο Βαλπαραΐσο της Χιλής,
μια περιοχή που καταστράφηκε τον περασμένο μήνα από τις πιο θανατηφόρες δασικές
πυρκαγιές στην ιστορία. Τουλάχιστον 133 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και πολλοί
εξακολουθούν να αγνοούνται.
Αυτές οι οικιακές βοηθοί έχασαν το σπίτι που κληρονόμησαν από τους γονείς τους. Μέσα
σε λίγα λεπτά χάθηκαν οι προσπάθειες δύο γενιών, τυλιγμένες από τις φλόγες. Όπως
πολλές γυναίκες χωρίς πρόσβαση στο επίσημο χρηματοπιστωτικό σύστημα, έχασαν
επίσης τις αποταμιεύσεις της ζωής τους, τις οποίες διατηρούσαν σε μετρητά.
Οι καύσωνες που σπάνε ρεκόρ, οι ξηρασίες, οι πλημμύρες και οι καταστροφικές πυρκαγιές
έχουν επηρεάσει δυσανάλογα γυναίκες όπως η Rosa και η Ana σε όλο τον κόσμο. Τον
περασμένο χρόνο σημειώθηκαν καταστροφικές πυρκαγιές στις Ηνωμένες Πολιτείες, την
Ελλάδα, το Νεπάλ, την Κολομβία και την Ισπανία, για να αναφέρουμε μόνο μερικές
περιπτώσεις. Σφοδρές πυρκαγιές αναφέρθηκαν επίσης στη Βενεζουέλα, τον Ισημερινό και
την Κολομβία. Στη Βραζιλία, τεράστιες εκτάσεις τροπικών δασών έχουν γίνει παρανάλωμα
πυρός.
Στην Αφρική, από την Ισημερινή Γουινέα μέχρι τις παράκτιες πόλεις της Νότιας Αφρικής, οι
δασικές πυρκαγιές αναγκάζουν την εκκένωση πολλών περιοχών. Τον περασμένο μήνα, οι
πυρκαγιές στην Αυστραλία σκότωσαν ζώα, κατέστρεψαν περιουσίες και ανάγκασαν 2.000
ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις πόλεις κοντά στη Μελβούρνη. Ήταν μια υπενθύμιση των
πυρκαγιών του «μαύρου καλοκαιριού» του 2019-20, που κατέστρεψαν μια περιοχή στο
μέγεθος της Τουρκίας, σκοτώνοντας 33 ανθρώπους και τρία δισεκατομμύρια ζώα.
Παντού, η επιδείνωση της κλιματικής κρίσης , η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τα
ακραία καιρικά φαινόμενα, σε συνδυασμό με τον κακό σχεδιασμό και τα ανεπαρκή μέτρα
προσαρμογής, εντείνουν ανησυχητικά τον αριθμό των καταστροφών και των θυμάτων
τους. Τα άνισα αποτελέσματά τους χαρακτηρίζονται έντονα από το φύλο.
Λόγω των δομικών διακρίσεων και των παραδοσιακών ρόλων, οι γυναίκες πλήττονται
δυσανάλογα, αντιμετωπίζοντας συγκεκριμένους, αλληλένδετους κινδύνους. Από τα
εμπόδια στην εκκένωση λόγω οικιακής εργασίας και φροντίδας έως την περιορισμένη
ικανότητα ανάκαμψης, κάθε πτυχή μιας καταστροφής χαρακτηρίζεται από διαφορές μεταξύ
των φύλων. Η άνιση πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους, η λιγότερη εξουσία λήψης
αποφάσεων εντός των οικογενειών και των κοινοτήτων και η μειωμένη εμπειρία στην
πολιτική συμμετοχή συχνά οδηγούν σε περιορισμένη πρόσβαση των γυναικών σε βοήθεια
και υποστήριξη για την ανοικοδόμηση της ζωής τους μετά από καταστροφές.
Για να αυξηθεί η ανθεκτικότητα των γυναικών απέναντι στις αυξανόμενες καταστροφές που
προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, είναι απαραίτητο να επενδύσουμε στη γεφύρωση
του χάσματος μεταξύ των φύλων. Τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποιούν για ένα ανησυχητικό
χρηματοδοτικό χάσμα για την επίτευξη των στόχων για την ισότητα των φύλων. Είναι
συγκλονιστικό: 360 δισεκατομμύρια δολάρια χρειάζονται ετησίως για την εκπλήρωση των
δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει οι χώρες στο πλαίσιο της Ατζέντας 2030 για την
Ανάπτυξη.
Σε μια εποχή που πολλές χώρες στον παγκόσμιο νότο παλεύουν με άδεια ταμεία, η
χρηματοδότηση που απαιτείται για τον τερματισμό της διαρθρωτικής ανισότητας απαιτεί
μεγαλύτερη διεθνή συνεργασία. Σήμερα, μόνο το 4% της συνολικής διμερούς βοήθειας
διατίθεται στην ισότητα των φύλων ως πρωταρχικό στόχο. Ωστόσο, αυτή δεν είναι η μόνη
εναλλακτική.
Αύξηση του «δημοσιονομικού χώρου»
Η Ανεξάρτητη Επιτροπή για τη Μεταρρύθμιση του Διεθνούς Συστήματος Φορολογίας
Εταιρειών (ICRICT), της οποίας είμαι μέλος, υποστηρίζει ότι όλες οι χώρες, ειδικά οι
αναπτυσσόμενες χώρες, μπορούν να αυξήσουν τον «δημοσιονομικό τους χώρο»
φορολογώντας εκείνους με τον μεγαλύτερο πλούτο : εταιρείες και υπερ -εκατομμυριούχοι.
Μια βασική πρόταση είναι να θεσπιστεί ένας παγκόσμιος ελάχιστος φόρος 2% στον
πλούτο των υπερπλούσιων. Ο συνάδελφός μου στο ICRICT, ο διάσημος οικονομολόγος
Gabriel Zucman , παρουσίασε αυτό το σχέδιο στους υπουργούς Οικονομικών της G20 στο
Σάο Πάολο τον περασμένο μήνα.
Εμπνευσμένο από τον παγκόσμιο ελάχιστο φόρο στις εταιρείες, το μέτρο θα ισχύει για
λιγότερα από 3.000 άτομα και θα συγκεντρώνει περίπου 250 δισεκατομμύρια δολάρια
ετησίως. Η φορολόγηση των υπερπλούσιων, οι οποίοι επί του παρόντος δεν πληρώνουν
σχεδόν καθόλου φόρους, θα μπορούσε έτσι να κάνει τεράστια διαφορά. Το να πληρώσουν
οι υπερπλούσιοι —πολλοί από τους οποίους έχουν ωφεληθεί από κρίσεις— με ένα
νομοσχέδιο, είναι ένα εργαλείο που μπορεί να έχουν οι κυβερνήσεις μας, το οποίο μπορεί
να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην κοινωνική δικαιοσύνη. Εάν προστεθεί ο παγκόσμιος
ελάχιστος φόρος για τις πολυεθνικές εταιρείες, θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν τα
επιπλέον 500 δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται κάθε χρόνο για την καταπολέμηση
της κλιματικής αλλαγής και την επένδυση σε προγράμματα που κλείνουν το χάσμα μεταξύ
των φύλων και ενισχύουν τις γυναίκες.
Εν μέσω μυριάδων κρίσεων, πολέμων, υψηλού πληθωρισμού και βαρέων χρεών, η
επένδυση στην ισότητα των φύλων έχει πάψει να αποτελεί προτεραιότητα για πολλές
κυβερνήσεις. Ωστόσο, η κοινωνική πρόοδος δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς αυτήν. Η
αναγνώριση των γυναικών ως αποφασιστικού παράγοντα στις αναπτυξιακές στρατηγικές
είναι ο δρόμος προς μια πιο δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη κοινωνία.
Η Magdalena Sepúlveda είναι εκτελεστική διευθύντρια της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για
Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα και μέλος της Ανεξάρτητης Επιτροπής
για τη Διεθνή Μεταρρύθμιση της Φορολογίας των Εταιρειών. Από το 2008 έως το 2014
ήταν εισηγήτρια των Ηνωμένων Εθνών για την ακραία φτώχεια και τα ανθρώπινα
δικαιώματα.
About Author
