Γράφει ο Sajeev Kumar στις 6 Δεκεμβρίου 2023
Το CPI (Κομμουνιστικό Κόμμα Ιρλανδίας) εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία
καταδίκασε τις ταραχές στο Δουβλίνο και η οποία περιείχε τη λέξη “αλλοτρίωση”.
Πώς συνδέεται η αλλοτρίωση με τις ταραχές; Η αλλοτρίωση είναι μια έννοια που
διατυπώθηκε από τον Χέγκελ και αναφέρθηκε επίσης από τον William Thompson, ο
οποίος σύμφωνα με τον James Connolly ήταν ο πρώτος Ιρλανδός σοσιαλιστής.
Αποξένωση σημαίνει κυριολεκτικά διαχωρισμός, και αν και τα προϊόντα της εργασίας
αποξενώνονται από τον παραγωγό σε κάθε κοινωνία εκμετάλλευσης, η αποξένωση
είναι πιο έντονη στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.
Η αποξένωση προκύπτει από τον φετιχισμό των εμπορευμάτων. Τα άτομα δεν
μπορούν να παράγουν όλα όσα χρειάζονται, οπότε παράγουν ο ένας για τον άλλον,
άρα γίνεται κοινωνική εργασία. Όταν οι κοινωνικές σχέσεις μεταξύ των παραγωγών
εμπορευμάτων γίνονται αντιληπτές ως σχέσεις μεταξύ αντικειμένων, αυτό ονομάζεται
“φετιχισμός του εμπορεύματος”. Ο φετιχισμός είναι εγγενής στα εμπορεύματα και
εντείνεται όταν η αξία παίρνει τη μορφή χρήματος. Ο φετιχισμός του εμπορεύματος
αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο το καπιταλιστικό σύστημα μπορεί να διαμορφώσει
τη συνείδηση και να δημιουργήσει συνθήκες αλλοτρίωσης.
Στον καπιταλισμό, η αγορά δίνει στους εργαζόμενους την “ελευθερία” να πουλήσουν
την εργατική τους δύναμη, αλλά μόλις ο εργαζόμενος εισέλθει στον εργασιακό χώρο
αυτή η “ελευθερία” χάνεται και γίνεται μισθωτός σκλάβος που αναγκάζεται να
παράγει υπεραξία. Τα προϊόντα της εργασίας αποξενώνονται από τον εργαζόμενο και
ιδιοποιούνται από τον καπιταλιστή.
Η αποξένωση από την παραγωγική διαδικασία προκλήθηκε από την εισαγωγή των
σύγχρονων μηχανημάτων στην παραγωγική διαδικασία. Στις μέρες της χειροτεχνίας
και της βιοτεχνίας, τα μέσα παραγωγής ανήκαν στους παραγωγούς και οι εργάτες
χειρίζονταν τα εργαλεία, αλλά στα σύγχρονα μηχανήματα τα εργαλεία χειρίζονται
από μηχανές και ο εργάτης γίνεται απλώς ένα εξάρτημα της μηχανής που ανήκει στον
καπιταλιστή. Ο καταμερισμός της εργασίας είναι τόσο έντονος που ο εργάτης πρέπει
να επαναλαμβάνει την ίδια λειτουργία μονότονα καθ’ όλη τη διάρκεια της εργάσιμης
ημέρας, χωρίς καμία δημιουργικότητα.
Ο Μαρξ είδε ότι αυτή η αποξένωση έχει κοινωνικές επιπτώσεις. Το προϊόν της
εργασίας, το οποίο αποτελεί αντικειμενική εκδήλωση της δαπάνης του εγκεφάλου,
των νεύρων και των μυών του εργάτη, γίνεται ιδιοκτησία του εργοδότη και ο εργάτης
χάνει τον έλεγχό του. Αυτή η έλλειψη ελέγχου της παραγωγικής διαδικασίας και του
προϊόντος της εργασίας καθιστά τον εργαζόμενο αποξενωμένο από την πραγματική
του φύση και τους άλλους. Ως εκ τούτου, αισθάνεται ότι δεν έχει κανέναν έλεγχο σε
τίποτα, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της ζωής του. Η αποξένωση που προέρχεται
από την παραγωγική διαδικασία στον καπιταλισμό έχει ως αποτέλεσμα μια γενική
αδιαφορία για την κοινωνία και την εξατομίκευση. Οι άνθρωποι αποξενώνονται και
από τις πολιτικές δεσμεύσεις όταν έχουν χάσει την ελπίδα να επηρεάσουν τη δημόσια
πολιτική και έχουν παραιτηθεί πιστεύοντας ότι δεν μπορούν να αλλάξουν τίποτα.
Η έκθεση του ΟΗΕ για την ανθρώπινη ανάπτυξη, η οποία παρουσιάζει τις γλωσσικές
τάσεις στα βιβλία τα τελευταία 125 χρόνια, δείχνει ότι οι συμπεριφορές που
σχετίζονται με την ψυχική δυσφορία και την κατάθλιψη έχουν αυξηθεί απότομα.
Δεν δικαιολογούμε τη βία όταν λέμε ότι η εξέγερση μάς δείχνει την κάθαρση των
ανθρώπων που είναι θύματα ενός συστήματος που τους κάνει να αισθάνονται
άχρηστοι και αδύναμοι να το πολεμήσουν και αντ’ αυτού βρίσκουν τους μετανάστες
ως εύκολους στόχους εκτόνωσης της δυσφορίας τους. Γίνονται λούμπεν στοιχεία στα
χέρια των δεξιών μισαλλόδοξων που είναι ανοιχτά ρατσιστές και ξενοφοβικοί και
διαδίδουν το ψέμα ότι οι μετανάστες είναι αυτοί που σας παίρνουν τις δουλειές και
τους πόρους. Περιστατικά όπως πχ με το μαχαίρωμα πολίτη είναι απλώς έναυσμα για
αυτούς τους παραπλανημένους όχλους.
Ο ρατσισμός έχει τις ρίζες του στον καπιταλισμό, διότι κατά τη διάρκεια του
δουλεμπορίου, πάνω στο οποίο άνθισε ο καπιταλισμός, οι καπιταλιστές έπρεπε να
δικαιολογήσουν την απάνθρωπη δραστηριότητα και είχαν την ανάγκη να αποδείξουν
ότι οι έγχρωμοι είναι φυλετικά κατώτεροι από τους Ευρωπαίους.
Τι έφερε τους μετανάστες και τους πρόσφυγες στην Ευρώπη; Ο ιμπεριαλισμός
χρειάζεται τον αδιάκοπο πόλεμο και οι πρόσφυγες είναι το υποπροϊόν- εξίσου, η
καπιταλιστική εκμετάλλευση της Φύσης δημιουργεί πρόσφυγες με την κλιματική
αλλαγή.
Η παγκοσμιοποίηση αφαίρεσε όλα τα εμπόδια για την κινητικότητα του κεφαλαίου
και της εργασίας. Οι θέσεις εντάσεως εργασίας μεταφέρθηκαν σε χώρες του τρίτου
κόσμου, γεγονός που προκάλεσε ανεργία στις ανεπτυγμένες χώρες. Ταυτόχρονα,
εισήχθη εργατικό δυναμικό από το εξωτερικό για να ελεγχθεί η αύξηση των μισθών.
Ως εκ τούτου, η μεταφορά και η μετανάστευση προκαλούνται από τους καπιταλιστές
για τη συσσώρευση υπεραξίας.
Ο κόσμος βρίσκεται στη μέση της τρίτης μακράς ύφεσης μετά από εκείνη μεταξύ
1873 και 1890, τη Μεγάλη Ύφεση του 1929 και τη σημερινή που ξεκίνησε το 2008. Ο
καπιταλισμός βγαίνει από κάθε κρίση δημιουργώντας δυστυχία για την εργατική
τάξη: η διατήρηση ενός εφεδρικού στρατού εργατών είναι απαραίτητη για τη
διατήρηση του συστήματος και η ανεργία δεν μπορεί ποτέ να λυθεί στον
καπιταλισμό. Η ανεργία είναι δημιούργημα του καπιταλισμού και οι μετανάστες δεν
έχουν καμία συμμετοχή σε αυτό.
Δεν μπορούμε να διατηρήσουμε τον καπιταλισμό και να επιθυμούμε την εξάλειψη
του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και της ανεργίας, διότι ο καπιταλισμός είναι αυτός
που δημιούργησε αυτές τις δυστυχίες για να εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Είναι
ευσεβής πόθος να επιθυμούμε την ειρήνη και την κοινωνική τάξη κάτω από τον
καπιταλισμό.
About Author
