Harrison W. Mark, δημοσιεύτηκε στις 08 Ιουνίου 2022 https://www.worldhistory.org/article/2012/declaration-of-the-rights-of-man-and-of-the-citize/
14.7.1789
…..Η γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του 1789 και η αμερικανική του 1776 ακτινοβολούν δύο ολόκληρους αιώνες τώρα κι εξακολουθούν ως σήμερα να επιβάλλονται στον κόσμο , προβάλλοντας πανηγυρικά τις αξίες μιας κοινωνίας η οποία επιβεβαίωσε την επαναστατική καινοτομία της στα τέλη του 18ου αιώνα: η ιστορική της θέση όμως χάραξε και τα όρια της. Ακριβώς όπως ήταν αδύνατον να βρεθεί κάποιος κοινός παρονομαστής ο οποίος θα συμβίβαζε τα δικαιώματα , τις ελευθερίες και τα προνόμια του Παλαιού Καθεστώτος με τις διακηρυγμένες αρχές και με τα δικαιώματα που εξήγγειλε συντακτικά η αστική τάξη του 1789 , κατά παρόμοιο τρόπο δικαιούται μια κοινωνία η οποία επιζητεί το σοσιαλισμό να προσπαθήσει να προσδώσει στα ανθρώπινα δικαιώματα τον ορισμό και το περιεχόμενο που αρμόζουν στις αρχές και στις ιδιαίτερες ταξικές δομές της . Δεν υπάρχει καμιά αντίφαση μεταξύ αυτών των δικαιωμάτων , αλλά αντιθέτως τα μεν κατάγονται από τα δε και τα υπερφαλαγγίζουν στο μακρύ και χαλεπό δρόμο της ιστορίας….
Από το βιβλίο του Georges Lefebvre …”Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ”..
Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (γαλλικά: Declaration des Droits de l’Homme et du Citoyen ) είναι ένα έγγραφο για τα ανθρώπινα δικαιώματα που υιοθετήθηκε στα πρώτα στάδια της Γαλλικής Επανάστασης (1789-1799). Εμπνευσμένη από τις αρχές της Εποχής του Διαφωτισμού, η Διακήρυξη αποτελούνταν από 17 άρθρα και χρησίμευσε ως προοίμιο του Γαλλικού Συντάγματος του 1791.
Αρχικά συντάχθηκε από τον Gilbert du Motier, μαρκήσιο de Lafayette (1757-1834), το έγγραφο βασίστηκε σε έννοιες όπως η γενική θεωρία της βούλησης του Jean-Jacques Rousseau (1712-1778), ο διαχωρισμός των εξουσιών και η ιδέα ότι όλοι οι άνθρωποι υπάγονταν σε καθολικά και φυσικά ανθρώπινα δικαιώματα. Η Διακήρυξη, που εγκρίθηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 1789, χρησίμευσε ως επιβεβαίωση των βασικών αξιών της Γαλλικής Επανάστασης και είχε σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της ελευθερίας και της δημοκρατίας στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Αν και αρχικά θεωρήθηκε ως ένα σχεδόν ιερό έγγραφο, η Διακήρυξη θα τροποποιηθεί πολλές φορές κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, πρώτα για να ταιριάζει με το Σύνταγμα του 1793 και ξανά για το Σύνταγμα του 1795 (Έτος ΙΙΙ στο Γαλλικό Ρεπουμπλικανικό Ημερολόγιο ). Ωστόσο, η αρχική έκδοση του 1789 παραμένει η πιο σημαντική ιστορικά και έχει συμπεριληφθεί στα προοίμια των συνταγμάτων τόσο της Τέταρτης Γαλλικής Δημοκρατίας (1946-1958) όσο και της σημερινής Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας (1958-σήμερα).
Προέλευση
Το καλοκαίρι του 1789 ήταν μια ελπιδοφόρα εποχή για τη Γαλλία. Τα τρία κτήματα της προεπαναστατικής Γαλλίας είχαν συμφιλιωθεί σε μια ενιαία Εθνική Συντακτική Συνέλευση, η οποία είχε διαλύσει τα δεσμά της φεουδαρχίας και είχε στερήσει από την αριστοκρατία και τον κλήρο τα προνόμιά τους με τα Διατάγματα του Αυγούστου . Ο απλός λαός είχε κάνει τη φωνή του να ακουστεί με την Καταιγίδα της Βαστίλης στις 14 Ιουλίου, αναγκάζοντας τον επίμονο βασιλιά Λουδοβίκο XVI της Γαλλίας (σ.σ. 1774-1792) να συμμορφωθεί απρόθυμα και προσωρινά με την Επανάσταση. Με τους αιματοβαμμένους μήνες της Βασιλείας του Τρόμου (1793-94) ακόμη χρόνια στο μέλλον, το καλοκαίρι του 1789 έγινε μάρτυρας μιας ειρηνικής και τακτικής επανάστασης, στην οποία η συμφιλίωση με τον βασιλιά φαινόταν ακόμα δυνατή και οι Γαλλικοί επαναστατικοί πόλεμοι δεν ήταν ακόμα ένα προκαθορισμένο συμπέρασμα. Για πολλούς Γάλλους, αυτό το καλοκαίρι υποσχέθηκε ότι μια καλύτερη ζωή ήταν προ των πυλών.
Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΠΡΟΟΡΙΖΟΤΑΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΩΣ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ, ΝΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΕΙ ΚΑΘΩΣ Η ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΤΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ.
Μέσα σε αυτή την αισιόδοξη ατμόσφαιρα, η Συνέλευση ενέκρινε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στις 26 Αυγούστου 1789. Το έγγραφο, συμπεριλαμβανομένου ενός κειμένου προοιμίου και δεκαεπτά άρθρων, προοριζόταν να είναι απλώς προσωρινό, να τροποποιηθεί όπως χρειαζόταν καθώς η Συνέλευση ξεκινούσε το επίπονο έργο της διαπραγμάτευσης ενός νέου συντάγματος. Ωστόσο, όταν το σύνταγμα οριστικοποιήθηκε δύο χρόνια αργότερα, κανείς δεν τόλμησε να προσφέρει αναθεωρήσεις στη Διακήρυξη. Μέχρι τότε, είχε γίνει πρακτικά ιερό.
Η Γαλλική Διακήρυξη, που γεννήθηκε από τα ιδανικά του Διαφωτισμού, εμπνεύστηκε από την πρόσφατη Αμερικανική Επανάσταση , την οποία πολλοί βουλευτές της Συνέλευσης είδαν ως την κορυφαία ιστορία επιτυχίας της ελευθερίας που θριάμβευσε επί της τυραννίας. Δεν προκαλεί έκπληξη, επομένως, ότι ο αρχικός συγγραφέας της Διακήρυξης ήταν ο Λαφαγιέτ , ένας υπέρμαχος των αμερικανικών ελευθεριών που τώρα προσπαθούσε να παραδώσει αυτές τις ελευθερίες στους συμπατριώτες του. Υποστηριζόμενος φωνητικά από άλλους Γάλλους βετεράνους του Αμερικανικού Πολέμου της Επανάστασης (1775-1783), ο Λαφαγιέτ πρότεινε για πρώτη φορά την ανάγκη για επιβεβαίωση των φυσικών δικαιωμάτων των πολιτών στη Συνέλευση στις 11 Ιουλίου, μόλις τρεις ημέρες πριν από την πτώση της Βαστίλης. Η Καταιγίδα της Βαστίλης, η οποία ενίσχυσε την Επανάσταση και έδωσε στον Λαφαγιέτ μια θέση εξουσίας ως διοικητής της Εθνικής Φρουράς, δύσκολα θα μπορούσε να του φαινόταν καλύτερη εντολή για να συνεχίσει το έργο του.
Ο Λαφαγιέτ εργάστηκε στενά υπό την καθοδήγηση του προσωπικού του φίλου Τόμας Τζέφερσον (1743-1824), στη συνέχεια υπηρετούσε ως πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στη Γαλλία. Αν και ο Τζέφερσον απέρριψε την προσφορά της Συνέλευσης να τους συμβουλεύσει με επίσημη ιδιότητα, επικαλούμενος καθήκοντα στη χώρα του, φρόντισε να διαβάσει κάθε προσχέδιο που του έστελνε ο Λαφαγιέτ, προσφέροντας τροποποιήσεις και σκέψεις όπου έκρινε σκόπιμο. Φυσικά, η Γαλλική Διακήρυξη που προέκυψε αντικατοπτρίζει στενά τα αμερικανικά παραδείγματα, συγκεκριμένα τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Βιρτζίνια και την Αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας , και τα δύο που συντάχθηκαν από τον Τζέφερσον. Όπως σημειώνει ο ιστορικός Ian Davidson, οι γαλλικές και οι αμερικανικές διακηρύξεις είναι παρόμοιες όχι μόνο ως προς τα φυσικά δικαιώματα των ανθρώπων, αλλά και ως δηλώσεις πολέμου και μανιφέστα κατά της τυραννίας: η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας ήταν μια κήρυξη πολέμου κατά του Βασιλιά Γεωργίου Γ’ της Μεγάλης Βρετανίας (ρ. 1760-1820), ενώ τα Γαλλικά Δικαιώματα του Ανθρώπου ήταν μια κήρυξη πολέμου ενάντια στο αρχαίο καθεστώς.
Ωστόσο, η γαλλική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων δεν ήταν χωρίς τους επικριτές της. Κάποιοι μέσα στη Συνέλευση αντιπαθούσαν την μίμηση της αμερικανικής εμπειρίας από τον Λαφαγιέτ, επισημαίνοντας ότι οι δύο καταστάσεις ήταν τελείως διαφορετικές. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ένα νέο έθνος, το οποίο δημιουργούσε μια ξεχωριστή ταυτότητα για τον εαυτό του από το μηδέν, αφού έδιωχνε τον ζυγό των αποικιακών ηγεμόνων του. Αντίθετα, η Γαλλία ήταν ένα αρχαίο έθνος, που γνώριζε την κυριαρχία των βασιλιάδων για πάνω από μια χιλιετία. Αντί να δημιουργήσει μια εντελώς νέα κυβέρνηση, η Γαλλία αντιμετώπισε τη δυσκολία να ιδρύσει ένα νέο πολιτικό σώμα εντός των ορίων μιας υπάρχουσας κυβέρνησης και να συνυπολογίσει την παρουσία του βασιλιά σε οποιαδήποτε Διακήρυξη Δικαιωμάτων που ενέκρινε. Όπως ο Comte de La Blanche περιέγραψε ωμά τη σύγκριση, «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Γάλλοι δεν είναι ένας λαός που μόλις αναδύθηκε από τα βάθη του δάσους για να σχηματίσει μια πρωτότυπη ένωση» (Schama, 443).
Αυτό οδήγησε σε συζήτηση εντός της Συνέλευσης σχετικά με το πώς ακριβώς θα έπρεπε να είναι μια ολοκληρωμένη έκδοση της Διακήρυξης. Οι βουλευτές της μοναρχικής (μοναρχικής) παράταξης υποστήριξαν ότι η Συνέλευση πρέπει να επικεντρωθεί στα δικαιώματα του βασιλιά με τόσο σθένος όσο και στα δικαιώματα του πολίτη. Ήταν επιτακτική ανάγκη για τους μοναρχικούς ο βασιλιάς να παραμείνει η ανώτατη εκτελεστική εξουσία της Γαλλίας με το δικαίωμα του απόλυτου βέτο σε οποιαδήποτε απόφαση έλαβε η Συνέλευση.
Σε πλήρη αντίθεση βρίσκονταν οι αντιβασιλικοί βουλευτές, ορισμένοι από τους οποίους πίστευαν ότι είχαν καθήκον να προχωρήσουν ακόμη περισσότερο από ό,τι οι Αμερικανοί. Επικεφαλής μεταξύ αυτών ήταν ο αββάς Emmanuel-Joseph Sieyès (1748-1836), του οποίου το θεμελιώδες φυλλάδιο What is the Third Estate; είχε συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία της Συνέλευσης. Ο Sieyès επέκρινε τους Αμερικάνους ότι ήταν περιορισμένοι στο όραμά τους, προσκολλημένοι σε παλιές ιδέες εξουσίας και συνέβαλε σε περαιτέρω προσχέδια που ανταποκρίνονταν περισσότερο στον στόχο του «ο λαός να ανακτήσει την πλήρη κυριαρχία του» (Furet & Ozouf, 821).
Η συζήτηση για τη Διακήρυξη ξεκίνησε στη Συνέλευση την 1η Αυγούστου, διεκόπη την 4η, ενώ οι βουλευτές έστρεψαν την προσοχή τους στην εξάρθρωση της φεουδαρχίας και συνεχίστηκε στις 12. Στη συνέχεια συγκροτήθηκε επιτροπή για να εξετάσει τις διάφορες προτάσεις που υπέβαλαν οι βουλευτές. Οι προτάσεις περιορίστηκαν σε 17 άρθρα, τα οποία έγιναν δεκτά από τη Συνέλευση στις 26 Αυγούστου ως προοίμιο που θα επισυνάπτεται στο επικείμενο σύνταγμα μετά την ολοκλήρωσή του.
Άρθρα
Η Διακήρυξη ξεκινά με το δικό της προοίμιο, που περιγράφει τα χαρακτηριστικά των δικαιωμάτων του ανθρώπου να είναι αναπαλλοτρίωτα, φυσικά και ιερά. Απηχεί την προηγούμενη καταστροφή της φεουδαρχίας και των ευγενών προνομίων από τη Συνέλευση, ενώ επίσης περιορίζει τη μοναρχία και δίνει έμφαση στα δικαιώματα όλων των πολιτών να συμμετέχουν στη δημοκρατική διαδικασία, μέσω μεθόδων όπως η ελευθερία του λόγου και της έκφρασης. Η Διακήρυξη ενστερνίζεται τη θεωρία της γενικής βούλησης που διατυπώθηκε από τον φιλόσοφο του Διαφωτισμού Rousseau, ο οποίος υποστηρίζει ότι το κράτος αντιπροσωπεύει τη βούληση των πολιτών και ότι οι νόμοι δεν μπορούν να επιβληθούν δίκαια χωρίς τη συναίνεση των λαών.
ΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ ΑΡΘΡΑ ΔΕΝ ΛΕΝΕ ΤΙΠΟΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ XVI ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΒΑΣΙΛΙΑΣ.
Τα άρθρα περιέχουν επίσης άλλες ιδέες του Διαφωτισμού, όπως η διάκριση των εξουσιών που προέτρεψε ο βαρόνος ντε Μοντεσκιέ (1689-1755) και η ιδέα ότι το άτομο πρέπει να προστατεύεται από την αυθαίρετη φυλάκιση, απόηχος του Βολταίρου (1694-1778). Η επιρροή των φυσιοκρατών, μιας οικονομικής σχολής σκέψης που έβλεπε τη γη ως πηγή πλούτου, κυριαρχεί επίσης στην έμφαση της Διακήρυξης στη σημασία της ιδιοκτησίας.
Είναι σημαντικό, ότι σε αντίθεση με την Αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, τα γαλλικά άρθρα δεν αναφέρουν τίποτα για τα αδικήματα του βασιλιά Λουδοβίκου XVI και, πράγματι, δεν αναφέρουν τίποτα για το αν θα έπρεπε να υπάρχει βασιλιάς. Τα άρθρα, ωστόσο, προσφέρουν την ιδέα της λαϊκής κυριαρχίας ως αντικατάσταση της έννοιας του θεϊκού δικαιώματος του βασιλιά να κυβερνά.
Παρακάτω είναι τα 17 άρθρα (μετάφραση από το Avalon Project της Νομικής Σχολής του Yale):
1. Οι άνδρες γεννιούνται και παραμένουν ελεύθεροι και ίσοι στα δικαιώματα. Οι κοινωνικές διακρίσεις μπορούν να θεμελιωθούν μόνο στο γενικό καλό.
2. Στόχος όλων των πολιτικών συνεταιρισμών είναι η διαφύλαξη των φυσικών και απερίγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου. Αυτά τα δικαιώματα είναι η ελευθερία, η ιδιοκτησία, η ασφάλεια και η αντίσταση στην καταπίεση.
3. Η αρχή κάθε κυριαρχίας βρίσκεται ουσιαστικά στο έθνος. Κανένας φορέας ή άτομο δεν μπορεί να ασκήσει οποιαδήποτε εξουσία που δεν προέρχεται απευθείας από το έθνος.
4. Η ελευθερία συνίσταται στην ελευθερία να κάνεις οτιδήποτε δεν τραυματίζει κανέναν άλλον. Ως εκ τούτου, η άσκηση των φυσικών δικαιωμάτων του καθενός δεν έχει όρια εκτός από αυτά που διασφαλίζουν στα άλλα μέλη της κοινωνίας την απόλαυση των ίδιων δικαιωμάτων. Αυτά τα όρια μπορούν να καθοριστούν μόνο με νόμο.
5. Ο νόμος μπορεί να απαγορεύσει μόνο τέτοιες ενέργειες που βλάπτουν την κοινωνία. Δεν επιτρέπεται να εμποδίζεται τίποτα που δεν απαγορεύεται από το νόμο, και κανείς δεν μπορεί να εξαναγκαστεί να κάνει κάτι που δεν προβλέπεται από τον νόμο.
6. Ο νόμος είναι η έκφραση της γενικής βούλησης. Κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να συμμετέχει προσωπικά ή μέσω του εκπροσώπου του στην ίδρυσή του. Πρέπει να είναι το ίδιο για όλους, είτε προστατεύει είτε τιμωρεί. Όλοι οι πολίτες, όντας ίσοι στα μάτια του νόμου, είναι εξίσου επιλέξιμοι σε όλες τις αξιοπρέπειες και σε όλες τις δημόσιες θέσεις και επαγγέλματα, ανάλογα με τις ικανότητές τους, και χωρίς διάκριση εκτός από τις αρετές και τα ταλέντα τους.
7. Κανένα πρόσωπο δεν κατηγορείται, συλλαμβάνεται ή φυλακίζεται παρά μόνο στις περιπτώσεις και σύμφωνα με τους τύπους που ορίζει ο νόμος. Όποιος ζητά, μεταδίδει, εκτελεί ή προκαλεί την εκτέλεση οποιασδήποτε αυθαίρετης εντολής, θα τιμωρείται. Αλλά οποιοσδήποτε πολίτης κλητεύεται ή συλλαμβάνεται δυνάμει του νόμου πρέπει να υποταχθεί χωρίς καθυστέρηση, καθώς η αντίσταση συνιστά αδίκημα.
8. Ο νόμος θα προβλέπει τέτοιες τιμωρίες μόνο όσες είναι απολύτως και προφανώς αναγκαίες, και κανείς δεν θα τιμωρηθεί εκτός εάν επιβληθεί νόμιμα δυνάμει νόμου που ψηφίστηκε και εκδόθηκε πριν από τη διάπραξη του αδικήματος.
9. Καθώς όλα τα άτομα θεωρούνται αθώα έως ότου κηρυχθούν ένοχοι, εάν η σύλληψη κριθεί απαραίτητη, κάθε αυστηρότητα που δεν είναι απαραίτητη για την ασφάλεια του ατόμου του κρατουμένου θα καταστέλλεται αυστηρά από το νόμο.
10. Κανείς δεν πρέπει να ανησυχεί για τις απόψεις του, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών του απόψεων, υπό τον όρο ότι η εκδήλωσή τους δεν διαταράσσει τη δημόσια τάξη που έχει θεσπίσει ο νόμος.
11. Η ελεύθερη επικοινωνία ιδεών και απόψεων είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα του ανθρώπου. Κάθε πολίτης μπορεί, αναλόγως, να μιλάει, να γράφει και να εκτυπώνει με ελευθερία, αλλά είναι υπεύθυνος για τέτοιες καταχρήσεις αυτής της ελευθερίας όπως ορίζει ο νόμος.
12. Η ασφάλεια των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη απαιτεί δημόσιες στρατιωτικές δυνάμεις. Αυτές οι δυνάμεις, επομένως, είναι εγκατεστημένες για το καλό όλων και όχι για το προσωπικό όφελος εκείνων στους οποίους θα τις εμπιστευτούν.
13. Η κοινή συνεισφορά είναι απαραίτητη για τη διατήρηση των δημοσίων δυνάμεων και για το κόστος διοίκησης. Αυτό θα πρέπει να κατανέμεται δίκαια σε όλους τους πολίτες ανάλογα με τις δυνατότητές τους.
14. Όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να διαπιστώνουν, μόνοι τους ή μέσω των εκπροσώπων τους, την αναγκαιότητα της δημόσιας συνεισφοράς, να συναινούν ελεύθερα σε αυτήν, να παρακολουθούν τη χρήση της και να καθορίζουν την αναλογία, τη βάση, τη συλλογή και τη διάρκειά της.
15. Η κοινωνία έχει το δικαίωμα να απαιτεί από κάθε δημόσιο φορέα έναν λογαριασμό της διοίκησής του.
16. Μια κοινωνία στην οποία δεν διασφαλίζεται η τήρηση του νόμου, ούτε ορίζεται η διάκριση των εξουσιών, δεν έχει καθόλου σύνταγμα.
17. Εφόσον η ιδιοκτησία είναι απαραβίαστο και ιερό δικαίωμα, κανείς δεν μπορεί να τη στερηθεί, εκτός αν η δημόσια αναγκαιότητα, νομικά καθορισμένη, το απαιτεί ξεκάθαρα και μόνο υπό την προϋπόθεση ότι ο ιδιοκτήτης έχει προηγουμένως και δίκαια αποζημιωθεί.
Η Διακήρυξη για τις Γυναίκες και τη Δουλεία
Ασφαλώς, η Διακήρυξη ήταν μια στιγμή ορόσημο στην ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προχωρώντας σε μεγαλύτερο εύρος από τα περισσότερα παρόμοια έγγραφα που είχαν προηγηθεί. Ωστόσο, τα δικαιώματα που συνεπαγόταν σε καμία περίπτωση δεν επεκτάθηκαν σε όλους. Κατά τη στιγμή της συγκρότησής του, η ενεργή υπηκοότητα χορηγούνταν μόνο σε άνδρες ιδιοκτήτες ακινήτων άνω των 25 ετών που πλήρωναν τους φόρους τους και δεν μπορούσαν να οριστούν ως υπηρέτες. Αυτό ανήλθε σε περίπου 4,3 εκατομμύρια Γάλλους από έναν πληθυσμό περίπου 27 εκατομμυρίων. Οι γυναίκες, οι σκλάβοι και οι ξένοι παραλείπονταν έτσι από τη δημοκρατική διαδικασία.
Με την ατμόσφαιρα της επαναστατικής αλλαγής να κρέμεται ήδη στον αέρα, δεν άργησε να αμφισβητηθεί αυτό το status quo. Λίγο μετά την Πορεία των Γυναικών στις Βερσαλλίες τον Οκτώβριο, εστάλη αναφορά στην Εθνοσυνέλευση που πρότεινε ένα διάταγμα που κηρύσσει την ισότητα των γυναικών. Οι συντάκτες της αναφοράς εξέφρασαν την οργή τους για την υποκρισία της Διακήρυξης, η οποία κατέρριψε τα προνόμια των ανώτερων τάξεων, παρόλο που υποστήριζε τα προνόμια του ανδρικού φύλου. Η αναφορά, η οποία ζητούσε επίσης την κατάργηση της δουλείας, ανέφερε ότι ενώ η Συνέλευση “είχε “μαντέψει την αληθινή ισότητα των δικαιωμάτων”, εξακολουθούσε να “τα κρατάει άδικα από το πιο γλυκό και ενδιαφέρον μισό ανάμεσά σας!” (Αίτηση Γυναικών προς την Εθνοσυνέλευση).
Η αναφορά δεν έγινε δεκτή. Αν και ορισμένοι βουλευτές ήταν συμπαθείς, άλλοι υποστήριξαν ότι αυτές οι γυναίκες απλώς υπέφεραν από υστερίες λόγω των πιέσεων μιας ταχέως μεταβαλλόμενης κοινωνίας. Η οργή και η απογοήτευση που δεν είχαν ληφθεί υπόψη τα δικαιώματα των γυναικών οδήγησαν την θεατρική συγγραφέα Olympe de Gouges (1748-1793) να γράψει τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Γυναίκας και της Γυναίκας Πολίτη τον Σεπτέμβριο του 1791. Μια άμεση απάντηση στα δικαιώματα του άνδρα, η de Gouges προσπάθησε να αποκαλύψει την αποτυχία της Επανάστασης να τηρήσει τις υποσχέσεις της για ισότητα. Η De Gouges ακολούθησε την αρχική δήλωση σημείο προς σημείο, χρησιμοποιώντας σαρκασμό για να υπογραμμίσει την υποκρισία της Συνέλευσης σε αυτό που έχει περιγραφεί ως εικονική παρωδία του πρωτότυπου. Αν και το έργο της de Gouges οδήγησε στην εκτέλεσή της το 1793, η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Γυναίκας έφερε την προσοχή του κοινού στις φεμινιστικές ανησυχίες.
Τα Δικαιώματα του Ανθρώπου επίσης απέτυχαν να τερματίσουν τη δουλεία, παρά τις προσπάθειες του Jacques-Pierre Brissot (1754-1793), ο οποίος είχε υποστηρίξει από καιρό για κάτι τέτοιο με τη λέσχη του Les Amis de Noirs που είχε υποστηρίξει την κατάργηση . Αν και η Διακήρυξη δεν ανέφερε τη δουλεία, οι αρχές της ενέπνευσαν πολλά σκλαβωμένα άτομα στη γαλλική αποικία του Saint-Domingue (σημερινή Αϊτή) να επαναστατήσουν εναντίον των κυρίων τους. Αυτές οι εξεγέρσεις των σκλάβων έγιναν η Αϊτινή Επανάσταση (1791-1804). Οι Ιακωβίνοι θα καταργήσουν αργότερα την πρακτική της δουλείας το 1794, αν και θα αποκατασταθεί για λίγο το 1802 από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη (1769-1821) πριν από την ανεξαρτησία της Αϊτής το 1804.
Συμπέρασμα
Παρά τις ελλείψεις της, η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη ήταν ένα από τα πιο σημαντικά και διαρκή επιτεύγματα της Γαλλικής Επανάστασης. «Όσον αφορά την ιστορία», γράφει ο Ian Davidson, «υπάρχει μόνο μία Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων οποιασδήποτε σημασίας πριν από αυτή των Ηνωμένων Εθνών το 1948, και αυτή είναι η Γαλλική Διακήρυξη του 1789» (39). Αν και αυτή η δήλωση είναι σίγουρα αμφισβητήσιμη, η μνημειώδης επίδραση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στη γαλλική και παγκόσμια ιστορία δεν είναι.
About Author
