ΘΥΜΑ ΤΟΥ ΜΕΤΕΜΦΥΛΙΑΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΤΑΛΙΝΙΚΗΣ-ΖΑΧΑΡΙΑΔΙΚΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΚΕ
Είναι ανάγκη σήμερα να βγάλουμε τα απαραίτητα συμπεράσματα για να μην κάνουμε τα ίδια λάθη…
ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΟΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΣΗΜΕΡΑ
Το παρακάτω κείμενο μπορεί να αποτελέσει βάση για συζήτηση με αφορμή την εμφάνιση υποστηριχτών ενός νεοζαχαριαδισμου της προβολής του αλάθητου του αρχηγού και της λογικής του αρχηγικού κόμματος στους κόλπους της αριστεράς(αναφέρομαι στο σύνολο της αριστεράς όχι μόνο της Σταλινογενους).
Όπως ακριβώς ήταν και λειτουργούσε το ΚΚΕ την περίοδο αρχηγίας του Ζαχαριάδη, με τραγικές συνέπειες για το κόμμα αλλά κυρίως για το κίνημα και την αριστερά στην Ελλάδα.
«’Ο Πλουμπίδης είναι κορυφαία περίπτωση, όχι απλώς κομμουνιστή, αλλά ανθρώπου που σέβεται τον εαυτό του, την αξιοπρέπειά του ώς το τέλος. Μας τίμησε όλους» (Πέτρος Ανταίος).
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗ
Ο Νίκος Πλουμπίδης γεννήθηκε στα Λαγκάδια της Αρκαδίας εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα το 1926. Στο μεσοπόλεμο ανέπτυξε συνδικαλιστική δράση μέσα από την «Αριστερή Παράταξη» των δασκάλων (που στηρίζονταν από το ΚΚΕ). Το Μάρτη του 1933 εκλέχθηκε στην Εκτελεστική Επιτροπή της ταξικής Ενωτικής ΓΣΕΕ, της οποίας ήταν και εκπρόσωπος στην Κόκκινη Συνδικαλιστική Διεθνή.
Υπήρξε μέλος της αντιπροσωπείας του ΚΚΕ στο 7ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1935, ενώ κατά το 6ο Συνέδριο του Κόμματος το Δεκέμβρη του ίδιου έτους αναδείχθηκε αναπληρωματικό μέλος της Κεντρικής του Επιτροπής. Τον Ιούνη του 1938 σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα εκλέχθηκε μέλος του ΠΓ της ΚΕ αναλαμβάνοντας τη καθοδήγηση του Γραφείου Περιοχής Μακεδονίας – Θράκης.
Την περίοδο της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης υπήρξε Γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ, ενώ στη συνέχεια διετέλεσε και πρώτος καθοδηγητής της Οργάνωσης Προστασίας Λαϊκού Αγώνα (ΟΠΛΑ). Στο 7ο Συνέδριο του Κόμματος το 1945 αναδείχθηκε και πάλι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ. Στη διάρκεια του εμφυλίου ο Πλουμπίδης παρέμεινε στην Αθήνα, ενώ από την Άνοιξη του 1949 ανέλαβε υπεύθυνος του παράνομου κομματικού κλιμακίου στην Ελλάδα.
ΠΑΡΑΝΟΜΙΑ, ΔΙΚΗ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΛΟΥΜΠΙΔΗ
Η ηγεσία του ΚΚΕ, έχοντας χάσει τη μάχη για την εξουσία, βρέθηκε εξόριστη το 1949, με τη λήξη των εχθροπραξιών του εμφυλίου πολέμου. Παρ όλα αυτά , στην αρχή, προσέβλεπε σε ανασύνταξη των δυνάμεών της για έναν «τρίτο γύρο» διεκδίκησης της εξουσίας.
Μόνος από την ηγεσία παρέμενε σε καθεστώς παρανομίας στην Αθήνα ο φυματικός από τις κακουχίες Νίκος Πλουμπίδης-Μπάρμπας.
Μετά τις εκλογές του 1950 ο Νίκος Ζαχαριάδης έστειλε τον Νίκο Μπελογιάννη να τον αντικαταστήσει, ώστε ο Πλουμπίδης να διαφύγει στο εξωτερικό.
Όμως, στις 20 Νοεμβρίου 1950, ο Μπελογιάννης συνελήφθη.
Η δίκη, με 92 κατηγορούμενους συνολικά, από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών κατέληξε (19 Οκτωβρίου – 16 Νοεμβρίου 1951) σε δώδεκα θανατικές καταδίκες.
Εν τω μεταξύ ανακαλύφθηκαν, με τη βοήθεια των Αμερικανών, ασύρματοι του ΚΚΕ στις περιοχές Καλλιθέας και Φαλήρου, δίνοντας στους στρατοδίκες την ευκαιρία επιστράτευσης του μεταξικού νόμου περί κατασκοπείας.
Έτσι ο Μπελογιάννης και οι άλλοι κατηγορούμενοι προσήχθησαν σε νέα δίκη, στις 15 Φεβρουαρίου 1952, βάσει του νόμου 375/1936 περί κατασκοπείας. Ο Μπελογιάννης αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες και πρόβαλε τις πατριωτικές του ενέργειες κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
Παρ ότι η δίκη πήρε μεγάλη δημοσιότητα στην Ευρώπη, ο Μπελογιάννης και ακόμη τρεις καταδικάσθηκαν ομόφωνα σε θάνατο την 1η Μαρτίου 1952.
Στις 15 Μαρτίου 1952 ο Πλουμπίδης, με επιστολή του, που περιλάμβανε και δακτυλικό του αποτύπωμα, ανέλαβε αυτός την ευθύνη του παράνομου κομματικού μηχανισμού και υποσχόταν να παραδοθεί, αν δεν εκτελούνταν η θανατική ποινή του Μπελογιάννη.
Δύο ημέρες μετά ο Ζαχαριάδης διέψευσε την επιστολή ως πλαστό κατασκεύασμα της Ασφάλειας, ισχυριζόμενος ότι ο Πλουμπίδης νοσηλεύεται στο εξωτερικό. Με την κίνησή του αυτή επέτρεψε την εκτέλεση.
Ο ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ΕΙΧΕ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΌ ΕΝΑ ΧΑΦΙΕ ΚΑΙ ΕΝΑ ΗΡΩΑ*
Όπως δήλωσε η Ελλη Παππά* ”Ζαχαριάδης είχε ανάγκη από ένα χαφιέ, κι από έναν ήρωα”. Δεν μπορεί να το ερμηνεύσει κανείς διαφορετικά, τους είχε ανάγκη έτσι και τους δύο, και τον Πλουμπίδη και τον Μπελογιάννη..
Μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη συνελήφθη, στις 25 Νοεμβρίου 1952, και ο Πλουμπίδης.
Στις 27 του μηνός ο κομματικός ραδιοφωνικός σταθμός «Ελεύθερη Ελλάδα», εγκαταστημένος πια στο Βουκουρέστι, άρχισε να μεταδίδει ότι ήταν από δεκαετίες χαφιές της Ασφάλειας, πράκτορας του εχθρού στις γραμμές του κόμματος. Το Π.Γ. της Κ.Ε. στις 25 Ιουλίου 1952 τον είχε διαγράψει από μέλος του ΚΚΕ.
Εάν και κάποιοι προβληματίστηκαν ή αμφέβαλλαν για την υπόθεση Πλουμπίδη, όμως δεν αντέδρασαν.
Αιτίες ήταν κυρίως η αφοσίωση στο κόμμα («πίστη» πως δεν κάνει λάθος και δεν λέει ποτέ ψέματα) και στον απόλυτο ηγέτη, τον Ζαχαριάδη, αλλά και ο φόβος για τυχόν διώξεις (διαφωνία οδηγούσε σε εξόντωση, ακόμη και φυσική).
Μόνος από τα μέλη της Κ.Ε. που ανοικτά τοποθετήθηκε, λέγοντας ότι δεν πείσθηκε από τα επιχειρήματα που παρουσιάστηκαν, ήταν ο Κώστας Θέος.
Και η Ελλη Παππά, φυλακισμένη στην Αθήνα, με επιστολή προς την ηγεσία, προσπάθησε να αποδείξει ότι ο Πλουμπίδης δεν είναι χαφιές.
Η απάντηση ήταν η καθαίρεσή της από τη θέση του γραμματέα του γραφείου των κρατουμένων.
Ο ίδιος ο Πλουμπίδης δεν μίλησε (ούτε στη δίκη του) για να μη βλάψει το Κ.Κ. Άλλωστε, Χριστούγεννα του 1952 έγραφε προς τον Δημοσθένη Παπαχρήστου, «η προσωποποίηση του κόμματος είναι η ηγεσία του. Καθένας που στρέφεται ενάντια στην ηγεσία, στρέφεται ενάντια στο κόμμα και κάνει τη δουλειά της Ασφάλειας. Όποιος μιλάει ενάντια στην ηγεσία του κόμματος, ή είναι χαφιές ή άρχισε να γλιστράει και θα γίνει χαφιές στα σίγουρα… Κρατιέμαι με τα δόντια στη ζωή για να δώσω ακόμα δύο μάχες, τη μάχη της δίκης και τη μάχη του εκτελεστικού αποσπάσματος». Στις 14 Αυγούστου 1954 εκτελέστηκε στο Δαφνί, φωνάζοντας «Ζήτω η Ελλάς, ζήτω το ΚΚΕ» (μαρτυρία αυτόπτη μάρτυρα Τάκη Αγκαβανάκη, δημοσιογράφου εφημερίδας «Τα Νέα»).
Ο ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ΚΑΙ Η ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Ο κομματικός ραδιοσταθμός ανακοίνωσε ότι η εκτέλεση ήταν εικονική και ότι η ελληνική κυβέρνηση τον φυγάδευσε στην Αμερική.
Ακόμη και όταν ο Λευτέρης Ελευθερίου, διευθυντής του ραδιοσταθμού από το 1951 έως το 1955, πληροφόρησε τον Ζαχαριάδη ότι υπάρχουν φωτογραφίες από την εκτέλεση, εκείνος του απάντησε ότι είναι ψεύτικες (μαρτυρία Σταύρου Κασιμάτη). Και ο Ελευθερίου συνέχισε να μεταδίδει τη «γραμμή» αυτή από τον κομματικό ραδιοφωνικό σταθμό. Και «όταν ξέθαψαν τον Πλουμπίδη και φωτογράφισαν το πτώμα του και δημοσίευσαν τη φωτογραφία στις εφημερίδες, ο Ελευθερίου ρώτησε τον Ζαχαριάδη: Και τώρα τι θα λέμε;. Κι εκείνος απάντησε: Λέμε αυτό που είπαμε από την αρχή, ότι όλα αυτά είναι πλαστά και ότι ο Πλουμπίδης τραγανίζει τα δολάρια της προδοσίας».
ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΗΡΥΞΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ
Η κατηγορία/εξόντωση του Πλουμπίδη είχε αίτια πολιτικά. Στο παρελθόν ο Πλουμπίδης είχε επιδείξει ανεξαρτησία πνεύματος.
Είχε διαφωνήσει: για την επιστολή Ζαχαριάδη προς τον υπουργό Ασφαλείας Κωνσταντίνο Μανιαδάκη γιατί έθετε τις δυνάμεις του Κ.Κ. στην υπηρεσία του Μεταξά στον Πόλεμο του 1940, για τη συμφωνία του Λιβάνου, για τη συμμετοχή στην κυβέρνηση του Καΐρου, για τη συμφωνία της Καζέρτας (τη θεωρούσε πλήρη παράδοση της Ελλάδας στους Αγγλους), για την απόφαση να κρατούν τον ΕΛΑΣ έξω από την Αθήνα στα Δεκεμβριανά.
Όταν επέστρεψε, τον Μάιο του 1945, ο Ζαχαριάδης από το Νταχάου, ο Πλουμπίδης έθεσε θέμα (1η Ολομέλεια Κ.Ε.) να ενημερώσει το κόμμα πώς ενήργησε τα χρόνια που ήταν εκτός Ελλάδας.
Η πρότασή του θεωρήθηκε προσβολή στο πρόσωπο του αρχηγού και συζήτηση δεν έγινε, αλλά ο Ζαχαριάδης, με πρόσχημα τη μείωση των μελών του Π.Γ., τον απομάκρυνε.
Ο Πλουμπίδης ήταν αντίθετος στην πορεία προς έναν εμφύλιο πόλεμο (2η Ολομέλεια, Φεβρουάριος 1946) και στην αποχή από τις εκλογές του 1946.
Ήταν αντίθετος και με την απόφαση του Σεπτεμβρίου του 1947 με την οποία κηρύχθηκε ο Εμφύλιος και σκοπός του ΚΚΕ τέθηκε η κατάληψη της εξουσίας και η μετατροπή της Ελλάδας σε Σοβιετική Δημοκρατία.
Πίστευε ότι αυτό ήταν ανέφικτο και ήλπιζε σε συμβιβασμό με αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Κι έπειτα «ο Ζαχαριάδης δεν συμπαθούσε τον Πλουμπίδη γιατί είχε μια ανεξαρτησία πνεύματος, και μερικές πρωτοβουλίες που είχε πάρει το κόμμα με την ΕΔΑ εμπνευστής ήταν αυτός, ο Πλουμπίδης» (μαρτυρία Πάνου Δημητρίου).
ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΙΣ ΕΣΩΚΟΜΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΩΝΟΥΝΤΩΝ
Στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια, μπορεί να ήταν ακόμη αδιανόητο στα στελέχη, μέλη και οπαδούς του ΚΚΕ ότι η ηγετική ομάδα μεθόδευε εκκαθαρίσεις εσωκομματικών διαφωνούντων, αλλά «σήμερα βέβαια είναι παγιωμένη η πεποίθηση, στο μεγαλύτερο μέρος της Αριστεράς, ότι η καταγγελία του Πλουμπίδη ως χαφιέ ήταν απ’ τα μεγαλύτερα εγκλήματα που διέπραξε το ΚΚΕ» (μαρτυρία Φώφης Λαζάρου).
Μετά τη διαγραφή του Ζαχαριάδη (7η Ολομέλεια, 18 – 24 Φεβρουαρίου 1957) ανέλαβε κομματική επιτροπή να διερευνήσει την υπόθεση. Βάσει του πορίσματός της, της 23ης Νοεμβρίου 1957, η 9η Ολομέλεια του ΚΚΕ το 1958 αποφάσισε αποκατάσταση της μνήμης του Πλουμπίδη.
Βέβαια, «ο Πλουμπίδης τελικά αποκαταστάθηκε αλλά, στην ουσία, ούτε έως σήμερα έχει αποκατασταθεί. Δεν είναι αποκατάσταση αυτή που έγινε. Αποκατάσταση σημαίνει να χυθεί φως σε όλη την υπόθεση: Γιατί; Ποιοι; Πώς; Απάντηση δεν έχει δοθεί» (μαρτυρία Ελλης Παππά).
*Αυτό το κείμενο το έγραψα για την ιστορική μνήμη …μια μνήμη που δυστυχώς για τους ‘’απόβλητους’’ από την κομματική γραφειοκρατία αποσιωπάται και από το επίσημο κράτος καταγγέλλεται σαν ‘’αντεθνικη’’ …όμως οι ‘’διπλά’’ διωκόμενοι είναι οι δικοί μου ήρωες.
Είναι αυτοί που αξίζουν τον μεγαλύτερο σεβασμό μας και βεβαίως στο κάδρο αυτών των ηρώων ο Πλουμπιδης ξεχωρίζει
*Για το κείμενο αυτό χρησιμοποίησα στοιχεία από διάφορες πηγές με κύρια πηγή την Κατερίνα Τσεκου
ΚΑΡΙΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ
About Author
