Από τους Dennis Barton και Paul Taylor
Η νίκη του Πέτερ Πελεγκρίνι στις προεδρικές εκλογές της Σλοβακίας [6 Απριλίου] εδραιώνει την αντίθεση της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ΚΑΕ) στον πόλεμο με αντιπροσώπους στην Ουκρανία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Ο Πελεγκρίνι κέρδισε αποφασιστικά με 53,26% των ψήφων. Η συμμετοχή του 61,14% ήταν η υψηλότερη σε δεύτερο γύρο από το 1999. Διεξήγαγε εκστρατεία υπέρ της ειρήνης και κατά της αποστολής όπλων στην Ουκρανία. Ο αντίπαλός του υποστηρίχθηκε από φιλονατοϊκές φωνές στη Σλοβακία και όχι μόνο.
Διαίρεση στο Visegrad 4
Η πρόσφατη συνάντηση των 4 χωρών του Βίζεγκραντ – Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία – ανέδειξε επίσης τις βαθιές διαιρέσεις στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη [ΚΑΕ] σχετικά με τον πόλεμο των ΗΠΑ στην Ουκρανία.
Η Τσεχία και η Πολωνία επανέλαβαν τη δέσμευσή τους να προμηθεύσουν την Ουκρανία με όπλα και πυρομαχικά. Οι κυβερνήσεις αυτές εντείνουν την πολεμική προπαγάνδα, με τον νέο πρωθυπουργό της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, να ισχυρίζεται μάλιστα ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε “προπολεμική εποχή”.
Ωστόσο, η Ουγγαρία και η Σλοβακία επαναβεβαίωσαν ότι ο πόλεμος μπορεί να τερματιστεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας δήλωσε ότι η χώρα του “δεν έχει και δεν πρόκειται να προμηθεύσει όπλα στην Ουκρανία”. Παράλληλα, χαρακτήρισε “επικίνδυνες” τις δηλώσεις περί αποστολής στρατευμάτων στην Ουκρανία. Η Σλοβακία δεν θα συμμετάσχει στην πρωτοβουλία της Τσεχίας να αγοράσει πυρομαχικά για την Ουκρανία από τρίτες χώρες, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών Γιούραϊ Μπλάναρ.
Πολεμική κόπωση
Οι διαιρέσεις μεταξύ των κυβερνήσεων της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης είναι σύμπτωμα μιας αυξανόμενης πολεμικής κόπωσης σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η εφαρμογή των προτάσεων της ΕΕ για τη μετακίνηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας όπλων σε μια “κατάσταση πολεμικής οικονομίας” θα επιταχύνει αυτή την τάση, καθώς περισσότεροι πόροι θα εκτρέπονται προς στρατιωτικές δαπάνες.
Στα τέλη Φεβρουαρίου, η Deutsche Welle αναφέρθηκε σε έρευνα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων σε 17.000 άτομα σε 12 ευρωπαϊκές χώρες. Η έρευνα έδειξε ότι το 10% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι η Ουκρανία θα είναι νικήτρια και το 20% ότι η Ρωσία θα κερδίσει. Το πιο σημαντικό είναι ότι το 41% πιστεύει ότι η Ευρώπη πρέπει να πιέσει την Ουκρανία να διαπραγματευτεί.
Οι ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ αντιμετωπίζουν ήδη σοβαρές δυσκολίες να στρατολογήσουν και να διατηρήσουν στρατιωτικό προσωπικό. Η συζήτηση για περισσότερη επιστράτευση συνοδεύεται από ένα τίμημα – αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες και το ενδεχόμενο μεγαλύτερης υποστήριξης της ειρήνης αντί του πολέμου.
Υπάρχει μια αυξανόμενη ατμόσφαιρα πολιτικής δυσαρέσκειας στη Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, μεταξύ άλλων και σε χώρες με ηγεσίες του ΝΑΤΟ που είναι “γεράκια”. Για παράδειγμα, μια δημοσκόπηση στην Τσεχία αποκάλυψε ότι “έως και το 80% του πληθυσμού πιστεύει ότι η τρέχουσα πολιτική κατάσταση είναι κακή”.
Στην Πολωνία, 75% του πληθυσμού είναι κατά της αποστολής στρατιωτών από την Πολωνία ή άλλες χώρες του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
Όπλα, όχι βούτυρο
Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής των ευρωπαϊκών χωρών στο Παρίσι κατέληξε σε συναίνεση για την αποστολή περισσότερων όπλων, πυρομαχικών και συστημάτων αεράμυνας στην Ουκρανία. Το μήνυμα ήταν σαφές: ο πόλεμος θα πρέπει να συνεχιστεί όσο χρειάζεται για μια ουκρανική νίκη. Ωστόσο, χωρίς να είναι ορατή η νίκη, οι ηγεσίες των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών αποφάσισαν να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τον ουκρανικό πόλεμο με κάθε κόστος, με λιγότερα χρήματα διαθέσιμα για επενδύσεις και για κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα. Οι συνδυασμένοι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί των 27 μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρόκειται να ανέλθουν φέτος στα 350 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή περίπου 60% υψηλότερα από αυτά που δαπανήθηκαν το 2021.
Η Πολωνία ηγείται αυτής της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών – σήμερα δεσμεύει περίπου το 4% του ΑΕΠ της για τον στρατιωτικό της προϋπολογισμό. Το ραδιόφωνο της Πολωνίας ανέφερε ότι η χώρα είναι ένας από τους κορυφαίους αγοραστές αμερικανικών όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού παγκοσμίως. Κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος, η Πολωνία αγόρασε ελικόπτερα Apache αξίας 12 δισ. δολαρίων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, πυραυλικά συστήματα πυροβολικού υψηλής κινητικότητας (HIMARS) αξίας 10 δισ. δολαρίων και άρματα μάχης M1A1 Abrams αξίας 3,75 δισ. δολαρίων. Ξόδεψε επίσης 4 δισ. δολάρια για ολοκληρωμένα συστήματα διοίκησης αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας.
Αφού ο πρόεδρος Andrzej Duda και ο πρωθυπουργός Donald Tusk ταξίδεψαν στην Ουάσιγκτον στις 12 Μαρτίου για να συναντηθούν με τον πρόεδρο Joe Biden, επέστρεψαν με δάνειο ύψους 2 δισ. δολαρίων για την αγορά 96 επιθετικών ελικοπτέρων AH-64.
Κλιμάκωση του ΝΑΤΟ
Η προοπτική μιας προεδρίας Τραμπ και η απαίτησή του να πληρώσει η Ευρώπη περισσότερα για τον ρόλο της στον διεθνή καταμερισμό εργασίας προς υποστήριξη του αμερικανικού ιμπεριαλισμού έχει προσδώσει μεγαλύτερη επιτακτικότητα και αυστηρότητα στη ρητορική των γερακιών του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.
Από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του τρέχοντος έτους, περίπου 90.000 στρατιώτες από όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ διεξάγουν ελιγμούς στο πλαίσιο της επιχείρησης Steadfast Defender. Η πρώτη φάση είναι στον Ατλαντικό και την Αρκτική και η δεύτερη φάση είναι από την “Αρκτική έως την ανατολική πλευρά”.
Η “Επιχείρηση” αφορά την προβολή της ισχύος των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης συμβαδίζει με τον μακροπρόθεσμο στόχο των ΗΠΑ να εμποδίσουν τη Ρωσία να ενωθεί με την υπόλοιπη Ευρώπη. Η υποταγή στις ΗΠΑ είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της παγκόσμιας υπεροχής των τελευταίων. Μόλις κατέστρεψαν την πρόσβαση της ΕΕ στη φθηνή ρωσική ενέργεια, οι ΗΠΑ διαταράσσουν επίσης τις προσπάθειες της Ευρώπης να συναλλάσσεται με την πιο δυναμική χώρα της παγκόσμιας οικονομίας, την Κίνα. Το τίμημα για την υιοθέτηση του ασφυκτικού ελέγχου της ασφάλειας των ΗΠΑ στην Ευρώπη μέσω του ΝΑΤΟ είναι η οικονομική παρακμή, η απώλεια του εμπορίου, το υψηλό ενεργειακό κόστος, η στρατιωτικοποίηση, ο πολιτικός διχασμός και η ανασφάλεια.
Κόστος υποταγής
Η Πολωνία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιπαράθεση των φωνών για την ειρήνη στην Ευρωζώνη και πέραν αυτής. Η αναβίωση του λεγόμενου τριγώνου της Βαϊμάρης μεταξύ της Πολωνίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας προσέδωσε βαρύτητα σε εκείνους που υποστήριζαν τον πόλεμο αντί των διαπραγματεύσεων.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η επιλογή της αποστολής στρατευμάτων της χώρας του στην Ουκρανία, απηχώντας την άποψη του Πολωνού υπουργού Εξωτερικών Σικόρσκι ότι τα δυτικά στρατεύματα στην Ουκρανία “δεν είναι κάτι αδιανόητο“. Προς το παρόν, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο μιας τέτοιας επιλογής.
Ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Sikorski αποκάλυψε την οικονομική επιβάρυνση της Ευρώπης για την υποταγή της στις ΗΠΑ. Πρόσφατα βρέθηκε στις ΗΠΑ για να ασκήσει πιέσεις για περισσότερα χρήματα και όπλα για την Ουκρανία.
Σημείωσε ότι η Ουκρανία διεξήγαγε έναν πόλεμο εναντίον της Ρωσίας χωρίς “αμερικανικά στρατεύματα να ρίξουν ούτε έναν πυροβολισμό” και ότι τα περισσότερα από τα χρήματα που δόθηκαν “δαπανώνται εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με ορισμένες αναλύσεις, έως και το 90% πηγαίνει απευθείας στη δημιουργία αμερικανικών θέσεων εργασίας σε αμερικανικό έδαφος.” …. [με] “117 γραμμές παραγωγής σε τουλάχιστον 31 πολιτείες και 71 πόλεις, όπου οι Αμερικανοί παράγουν σημαντικά οπλικά συστήματα για την Ουκρανία”. Μπορείτε να τις βρείτε σε βαθιά μπλε πολιτείες όπως η Καλιφόρνια, σε βαθιά κόκκινες πολιτείες όπως το Μισισιπή και σε μοβ πολιτείες όπως η Πενσυλβάνια ή το Οχάιο, όπου κατασκευάζονται άρματα μάχης Abrams, τα οποία αγοράζει και η Πολωνία, για παράδειγμα. Μεγάλο μέρος του νεότευκτου εξοπλισμού δεν καταλήγει στην Ουκρανία, αλλά στα χέρια Αμερικανών στρατιωτών. Αντικαθιστά τα αποθέματα παλαιότερου οπλισμού που έχουν ήδη σταλεί για να βοηθήσουν να ηττηθεί η εισβολή του Πούτιν”. Ο Σικόρσκι πρόσθεσε: “Η Ευρώπη στο σύνολό της έχει δώσει νέες παραγγελίες ύψους ενενήντα δισεκατομμυρίων δολαρίων στις Ηνωμένες Πολιτείες”.
Τις σκέψεις του Sikorski επανέλαβε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Jens Stoltenburg κατά την επίσκεψή του στις εγκαταστάσεις της Lockheed Martin στην Αλαμπάμα τον Ιανουάριο. Είπε: “Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αγοράσουν όπλα αξίας 120 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την αμερικανική αμυντική βιομηχανία. Και αυτό περιλαμβάνει επίσης και από εσάς …. Έτσι, από την Αριζόνα μέχρι τη Βιρτζίνια, από τη Φλόριντα μέχρι την πολιτεία της Ουάσιγκτον, και ακριβώς εδώ στην Αλαμπάμα, οι αμερικανικές θέσεις εργασίας εξαρτώνται από τις αμερικανικές πωλήσεις στις αμυντικές αγορές σε όλη την Ευρώπη και τον Καναδά”.
Κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών
Σε όλο τον κόσμο οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τη στρατιωτική τους υπεροχή για να αντισταθμίσουν τη σχετική οικονομική τους παρακμή. Ο πόλεμος αντιπροσώπων τους κατά της Ρωσίας αναγκάζει την Ευρώπη να θέσει τη λεγόμενη ασφάλεια πάνω από τα οικονομικά της συμφέροντα.
Το μακροπρόθεσμο σχέδιο των ΗΠΑ είναι να εντάξουν την Ουκρανία στην τροχιά τους, συμπεριλαμβανομένης της ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, ενισχύοντας έτσι την κυριαρχία των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Η Ουκρανία δεν αποτελεί μόνο στρατιωτική αιχμή του δόρατος των ΗΠΑ στην Ευρώπη, αλλά και νεοφιλελεύθερη οικονομική αιχμή, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής τροφίμων.
Ωστόσο, η λαϊκή υποστήριξη για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ υπονομεύεται από την αντίσταση της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και άλλων χωρών της Ευρώπης στις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών. Μετά το 2014 τα μονοπώλια των ΗΠΑ άρχισαν να κυριαρχούν στην ουκρανική γεωργία. Τα σιτηρά της Ουκρανίας παράγονται χωρίς το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος της ασφάλειας των τροφίμων που έχουν οι αγρότες στην ΕΕ. Παρά τη φιλοπόλεμη ρητορική τους, η Πολωνία και η Γαλλία ηγούνται των προσπαθειών να θέσουν ανώτατα όρια στις ουκρανικές εισαγωγές.
Οι διαμαρτυρίες των αγροτών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη είναι ένα ορατό σημάδι αντίστασης στην άνοδο των αμερικανικών αγροτικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία. Παρόλο που η πολωνική κυβέρνηση μιλάει για μια “προπολεμική” κατάσταση και την ανάγκη να κινηθεί η οικονομία σε πολεμική βάση, αναγκάστηκε να καλέσει την ΕΕ να σταματήσει τις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών. Οι διαιρέσεις μεταξύ Πολωνίας και Ουκρανίας στο θέμα αυτό αυξάνονται. Η κυβέρνηση Τουσκ βρίσκεται σε δίλημμα: να στηρίξει την Ουκρανία αλλά ταυτόχρονα να αντιμετωπίσει τα αιτήματα των Πολωνών αγροτών. Οι εντάσεις αυτές επιδεινώνονται από τις πρόσφατες τοπικές αυτοδιοικητικές και τις επερχόμενες ευρωπαϊκές εκλογές. Αποκαλύπτουν πώς οι απαιτήσεις που θέτουν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη προκαλούν εσωτερικές πολιτικές διαιρέσεις ακόμη και μεταξύ των πιο πιστών συμμάχων τους.
Η Αριστερά
Εάν η στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία επεκταθεί και ενταθεί, χώρες όπως η Πολωνία και όχι οι ΗΠΑ ή ακόμη και η Γαλλία θα είναι αυτές που θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή και θα κινδυνεύσουν περισσότερο. Οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης είναι διχασμένες ως προς το πώς να προχωρήσουν- ακόμη και εκείνες που υποστηρίζουν με τον πιο ένθερμο τρόπο την Ουκρανία αναγκάζονται να κάνουν παραχωρήσεις λόγω του οικονομικού κόστους του πολέμου και των κυρώσεων. Είναι ζωτικής σημασίας οι ευρωπαϊκές χώρες να χρησιμοποιήσουν όλα τα διπλωματικά μέσα για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η άνοδος των ακροδεξιών δυνάμεων που εκμεταλλεύονται κάποιες από τις συνέπειες της υποταγής της Ευρώπης στις ΗΠΑ, μαζί με άλλους ψεύτικους φίλους του λαού, όπως ο Όρμπαν, αναδεικνύουν έντονα την αποτυχία της Αριστεράς να αντιταχθεί στην επέκταση του ΝΑΤΟ και στην πορεία προς μια “πολεμική οικονομία”.
Τους επόμενους μήνες ο διχασμός στην Ευρώπη σχετικά με την Ουκρανία θα συνεχιστεί. Μια Αριστερά στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και αλλού που δεν θα μπορέσει να ενώσει την αντίθεση στην παγκόσμια πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, τον μιλιταρισμό, τη λιτότητα και τον ρατσισμό θα είναι στην καλύτερη περίπτωση μια περιθωριακή δύναμη.
About Author
