—
Οι τεκτονικές πλάκες της παγκόσμιας οικονομίας και γεωπολιτικής μετακινούνται βίαια υπό την πίεση της υποβόσκουσας κρίσης, του πολέμου και της μεταστροφής προτεραιοτήτων του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Η πολιτική δασμών του Τραμπ κηρύσσει τον οικονομικό πόλεμο σχεδόν σε κάθε χώρα που ανταγωνίζεται τις ΗΠΑ στην εγχώρια αλλά και στις διεθνείς αγορές, μεταθέτοντας την πίεση στο εσωτερικό τους. Κατ’ ουσία, εξάγει δυνητικά την αμερικανική κρίση πιέζοντας για εμπορικές κι επενδυτικές παραχωρήσεις, ενώ εντείνει τον ταξικό πόλεμο στο εσωτερικό όλων των χωρών, καθώς οδηγεί σε εντατικές πολιτικές λιτότητας για την αντιστάθμιση των απωλειών της κερδοφορίας, με αυξημένη εκμετάλλευση της εργασίας. Στο μεταξύ όμως, από την προκύπτουσα αναδιάρθρωση των εμπορικών και κεφαλαιακών ροών πλήττεται άμεσα η επιχειρηματική κανονικότητα και κερδοφορία, τραβώντας το χαλί κάτω από τα πόδια των ήδη φουσκωμένων χρηματιστηριακών αγορών. Η όψιμη αύξηση των τιμών σε χρυσό και κρατικά ομόλογα σαν συνέπεια της καταφυγής των επενδυτών σε περιουσιακά στοιχεία μεγαλύτερης ασφάλειας μαρτυρά τις έντονες ανησυχίες των αγορών για τις συνέπειες της πολιτικής Τραμπ.
Ειδικότερα για την Ευρώπη, αναμένεται να επηρεάσει καταλυτικά την οικονομία της, δημιουργώντας προκλήσεις για τις εξαγωγές, αυξάνοντας τον πληθωρισμό και ενισχύοντας την οικονομική αβεβαιότητα. Μία γρήγορη ματιά στην τρέχουσα κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας πριν εξετάσουμε τις επιπτώσεις:
1. Οι ταξινομήσεις επιβατικών αυτοκινήτων στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 2,6% σε ετήσια βάση, με χαμηλό τεσσάρων μηνών στις 831.201 μονάδες τον Ιανουάριο του 2025, αντιστρέφοντας την αύξηση 5,1% του Δεκεμβρίου του 2024. Φαίνεται, λοιπόν, πως η μεσαία τάξη περιορίζει τις δαπάνες της βαθμιαία.

2. Την ίδια περίοδο οι λιανικές πωλήσεις στην ΕΕ, που αφορούν κυρίως το μεγάλο όγκο των μισθωτών, υποχωρούν από μήνα σε μήνα..

3. Έτσι, δεδομένου ότι η κατανάλωση αποτελεί περίπου το 70% του ΑΕΠ, η πρόσφατη αναιμική τάση ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας κινδυνεύει να αποδειχθεί βραχύβια.

4. Πολύ περισσότερο που οι παραγωγικές επενδύσεις της ΕΕ δείχνουν εμφανή αδυναμία τελευταία…

5…καθώς η εμπιστοσύνη του επιχειρηματικού τομέα στις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας σταθερά φθίνει…

6…και η βιομηχανική παραγωγή που πήγε να ανακάμψει, τελικά συνεχίζει στην κατηφόρα του αρνητικού ετήσιου ρυθμού μεταβολής.

Στις συνθήκες αυτές, η επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ μπορεί να προκαλέσει απώλειες στις ευρωπαϊκές εξαγωγές ύψους έως και 100 δις ευρώ, όταν ο ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης (0,9%) του ευρωπαϊκού ΑΕΠ προσθέτει μόλις 200 δις ετησίως. Προϊόντα όπως τα αυτοκίνητα, τα αγροτικά προϊόντα (π.χ. κρασί, ελαιόλαδο) και βιομηχανικά είδη (π.χ. μηχανήματα, χημικά) είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε αυτούς τους δασμούς. Η αύξηση του κόστους αυτών των προϊόντων στις αμερικανικές αγορές μπορεί να μειώσει τη ζήτησή τους, επηρεάζοντας αρνητικά τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Η ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο επιβολής αντιποίνων, όπως δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα ή φορολόγηση ψηφιακών υπηρεσιών. Αυτές οι ενέργειες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων μεταξύ των δύο πλευρών, επηρεάζοντας αρνητικά το παγκόσμιο εμπόριο. Σύμφωνα με τον Επίτροπο Εμπορίου, Μάρος Σέφκοβιτς, η επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον πληθωρισμό στην Ευρώπη αυξάνοντας τις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων και δημιουργώντας οικονομική αβεβαιότητα, επηρεάζοντας την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και επιβραδύνοντας περαιτέρω ή οδηγώντας στην ύφεση την οικονομία.
Όμως, αν ένας εμπορικός πόλεμος δεν αρκεί για να ρίξει σε ύφεση την οικονομία, η νέα ευρωπαϊκή στροφή στην πολεμική οικονομία με την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών είναι ικανή να πυροδοτήσει μία νέα κοινωνική και οικονομική κρίση. Η στρατιωτικοποίηση της ΕΕ στο όνομα της αμυντικής της αυτοδυναμίας ενώπιον του ρωσικού επεκτατισμού υπολογίζεται σε τρισεκατομμύρια ευρώ και αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη αύξηση στρατιωτικών επενδύσεων από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη στιγμή που η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται ήδη σε βαθιά οικονομική και πολιτική κρίση.
Θυμίζουμε πως για το 2024 η Von Der Leyen είχε ήδη προβλέψει τεράστιες αυξήσεις στην αμυντική χρηματοδότηση, ώστε να φτάσουν τα 326 δις το 2024, μετά από αύξηση 31% σε σχέση με το 2023, ενώ τώρα αναμένεται ότι έως το 2026 ο ετήσιος αμυντικός ευρωπαϊκός προϋπολογισμός θα φτάσει τα 614 δις ευρώ, με τάση ανόδου. Για να έχουμε μια αίσθηση της αναλογίας, η ΕΕ σκοπεύει να δαπανά κάθε χρόνο μόνο για την άμυνα σχεδόν τα ίδια όσα ξοδεύει για την ανάπτυξη και τη συνοχή σε επτά χρόνια, ή τρεις με τέσσερις φορές περισσότερα από όσα ξοδεύει για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, για την καταπολέμηση της ανισότητας και της φτώχειας. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Ανναλένα Μπέρμποκ, ανακοίνωσε ένα «πακέτο βοήθειας χωρίς προηγούμενο» προς την Ουκρανία, αξίας 700 δις ευρώ! Είναι το ίδιο ποσό που ενέκριναν για ολόκληρη την ΕΕ ως χρηματοδότηση για την αποκατάσταση από την πανδημία του Covid-19 για πέντε χρόνια! (bankingnews.gr)
Όπως γίνεται αντιληπτό, ακόμη και με κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό η χρηματοδότηση της πολεμικής οικονομίας που σχεδιάζεται στην ΕΕ δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς περιορισμό του κοινωνικού κράτους και των εργατικών εισοδημάτων με νέες πολιτικές λιτότητας. Η μιλιταριστική ολοκλήρωση της Ευρώπης δεν σηματοδοτεί μόνο το τέλος της αναιμικής οικονομικής επέκτασης αλλά και έναν ολοκληρωτικό ταξικό πόλεμο κατά των Ευρωπαίων εργαζομένων. Κι αυτό σε μια εποχή που τα περιθώρια ανοχής εκ μέρους της κοινωνίας είναι μηδαμινά.