Αντόνιο Γκράμσι
Δημοσιεύθηκε: L’Unità, 2 Ιουλίου 1925.
Μετάφραση: Άρης Τόλιος, από το αγγλικό κείμενο στο ΜΙΑ
Ο σύντροφος Μπορντίγκα (1) προσβάλλεται επειδή γράφτηκε ότι υπάρχει πολύς μαξιμαλισμός στις ιδέες του. Αυτό δεν είναι αλήθεια και δεν μπορεί να είναι, γράφει ο Μπορντίγκα. Για την ακρίβεια, το πιο ευδιάκριτο χαρακτηριστικό της άκρας είναι η απέχθεια για το Μαξιμαλιστικό Κόμμα, το οποίο βρίσκει απωθητικό, αριστεράς, κ.τλ.
Όμως,το ερώτημα δεν είναι αυτό. Ο μαξιμαλισμός αποτελεί μία φαταλιστική και μηχανιστική ερμηνεία της διδασκαλίας του Μαρξ. Είναι το Μαξιμαλιστικό Κόμμα (2) που αντλεί επιχειρήματα για τον οπορτουνισμό του, πουδικαιολογεί τον μεταμφιεσμένο του δωσιλογισμό, με επαναστατικές φράσεις εμπνευσμένες από αυτήν τη στρεβλή έννοια. Η κόκκινη σημαία θα θριαμβεύσει επειδή το προλεταριάτο είναι προδιαγεγραμμένο και αναπόφευκτο να νικήσει. Ο Μαρξ το είπε και είναι ο καλός και ευγενικός μας δάσκαλος. Δεν έχει νόημα να δράσουμε εμείς: τι νόημα έχει να δράσουμε και να αγωνιστούμε αν η νίκη είναι προδιαγεγραμμένη και αναπόφευκτη; Αυτός είναι ο τρόπος που μιλούν οι μαξιμαλιστές του Μαξιμαλιστικού Κόμματος.
Όμως, υπάρχει και ο μαξιμαλιστής που δεν είναι στο Μαξιμαλιστικό Κόμμα και, αντ’ αυτού, είναι στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Είναι ανυποχώρητος και δεν είναι οπορτουνιστής. Όμως, πιστεύει , επίσης, ότι δεν έχει νόημα η η καθημερινή δράση και μάχη δράση και ο αγώνας – απλώς περιμένει τη μεγάλη μέρα. Οι μάζες, ισχυρίζεται, δεν μπορούν παρά να έρθουν σ’ εμάς, διότι η αντικειμενική κατάσταση τις οδηγεί στην επανάσταση. Επομένως, ας περιμένουμε, χωρίς όλες αυτές τις ιστορίες περί τακτικών μανουβρών και παρόμοιων εγχειρημάτων. Αυτό, για εμάς, είναι μαξιμαλισμός, ακριβώς όπως αυτός του Μαξιμαλιστικού Κόμματος.
Ο σύντροφος Λένιν μας δίδαξε ότι, για να νικήσουμε τον ταξικό μας εχθρό, ο οποίος είναι δυνατός, ο οποίος έχει πολλά μέσα και αποθέματα στη διάθεση του, πρέπει να εκμεταλλευτούμε κάθε ρωγμή στο μέτωπό του και να χρησιμοποιήσουμε κάθε πιθανό σύμμαχο, ακόμα κι αν είναι αβέβαιος, ταλαντευόμενος ή προσωρινός (3). Μας δίδαξε ότι σε έναν πόλεμο στρατών, δεν μπορείς να πετύχεις τον στρατηγικό στόχο, που είναι η καταστροφή του εχθρού και η κατάληψη της περιοχής του, χωρίς τον πετύχει μια σειρά τακτικών στόχων, που προσανατολίζονται στη διάσπαση του εχθρού, και , στη συνέχεια,να τον αντιμετωπίσεις στο πεδίο της μάχης.
Ολόκληρη η προεπαναστατική περίοδος παρουσιάζεται ως μια περίοδος πρωτίστως τακτικής δραστηριότητας, προσανατολισμένη στη δημιουργία νέων συμμάχων για το προλεταριάτο, στη συντριβή του επιθετικού και αμυντικού οργανωτικού μηχανισμού του εχθρού και στον εντοπισμό και την εξάντληση των εφεδρειών του. Να μην λαμβάνεις υπόψη αυτά τα διδάγματα του Λένιν ή να τα λαμβάνεις υπόψη μόνο σε θεωρητικό επίπεδο χωρίς να τα κάνεις πράξη, χωρίς να τα μετατρέπεις σε καθημερινή δραστηριότητα, σημαίνει ότι είσαι μαξιμαλιστής – ότι, δηλαδή, λες μεγάλα επαναστατικά λόγια, ενώ είσαι ανίκανος να κάνεις ένα βήμα προς την επανάσταση.
Σημειώσεις
1. Ο Αμαντέο Μπορντίγκα ήταν Ιταλός ηγέτης της υπεραριστερής πτέρυγας του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ιταλίας και μετέπειτα ιδρυτικό μέλος του Κ.Κ .Ιταλίας. Εξίσωνε τη δικτατορία του προλεταριάτου με τη δικτατορία του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ήταν υπέρμαχος της αποχής από τις τοπικές και βουλευτικές εκλογές, ενώ απέρριπτε κάθε είδους συμμαχία ή ενιαίο μέτωπο με άλλα πολιτικά κινήματα που μοιράζονται έναν συγκεκριμένο άμεσο στόχο, αλλά παρεκκλίνουν στο πρόγραμμα τους για περαιτέρω δράση. Ο Λένιν θα ασκήσει κριτική στη θέση του για αποχή από τα αστικά κοινοβούλια: «Ο σύντροφος Μπορντίγκα, όμως και οι “αριστεροί” του φίλοι από τη σωστή κριτική τους για τους κύριους Τουράτι και Σία [ρεφορμιστική πτέρυγα εντός του Σ.Κ.Ι.] βγάζουν το λανθασμένο συμπέρασμα ότι, γενικά είναι επιζήμια η συμμετοχή στο κοινοβούλιο» Β.Ι. Λένιν, «Ο “αριστερισμός”, παιδική αρρώστια του κομμουνισμού», εκδ. Σύγχρονη Εποχή, σ. 115. Για τις θέσεις της φράξιας του Μπορντίγκα στο Σ.Κ.Ι. το 1920: http://www.marxists.org/ellinika/archive/bordiga/1920/20thfragr.pdf
2. Οι Μαξιμαλιστές αποτελούσαν τη μεταπολεμική πλειοψηφούσα τάση του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ιταλίας (Σ.Κ.Ι.) που διατηρούσε μία κεντριστική, κατά την τριτοδιεθνιστική ορολογία, στάση μεταξύ του μαρξισμού της Γ’ Διεθνούς και των Σοσιαλιστικών Κομμάτων της πρώην Β’ Διεθνούς. Ηγετικό της στέλεχος υπήρξε ο Τζιακίντο Σερράτι. Το 1924, τρία χρόνια μετά την αποχώρηση μέρους του ΣΚΙ για να ιδρύσει το Κ.Κ.Ι., προσχώρησε και αυτός στο τελευταίο.
3. Aαφορά στις διακηρύξεις του Λένιν πάνω στο θέμα των συμβιβασμών και των συμμαχιών στο φημισμένο του έργο Ο “αριστερισμός”, παιδική αρρώστια του κομμουνισμού. Βλέπε Β. Ι. Λένιν, Άπαντα, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, σ. 41, σελ. 55. “Να κάνεις πόλεμο για την ανατροπή της διεθνούς αστικής τάξης, πόλεμο εκατό φορές πιο δύσκολο, πιο μακρόχρονο και πιο περίπλοκο απ’ό,τι ο πιο πεισματάρης από τους συνηθισμένους πολέμους ανάμεσα στα κράτη και να παραιτείσαι προκαταβολικά από τους ελιγμούς, από την εκμετάλλευση της αντίθεσης των συμφερόντων (έστω και προσωρινής) μεταξύ των εχθρών, από τις συμφωνίες και τους συμβιβασμούς με τους ενδεχόμενους (έστω και προσωρινούς, ασταθείς, ταλαντευόμενους, συμβατικούς) συμμάχους, δεν είναι πράγμα σε αφάνταστο βαθμό γελοίο;”
About Author
