Φωτογραφία: Wikimedia Commons / DimiTalen
Αναδημοσίευση από Transform
• Ο ευρωβουλευτής Marc Botenga (PTB, Βέλγιο) μιλάει για τις εργατικές συμμαχίες σε όλη την Ευρώπη και γιατί χρειαζόμαστε περισσότερες από αυτές, τη γραφειοκρατία και την πολιτική κουλτούρα της ΕΕ που είδε, μερικές διαμάχες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την Επιτροπή, την άνοδο της PTB στο Βέλγιο και την οικοδόμηση κομμάτων .
Μια συνέντευξη που έδωσε στον Loren Balhorn για το Ίδρυμα Rosa Luxemburg
. Το Εργατικό Κόμμα του Βελγίου (PTB/PDVA) είναι μια από τις λιγότερο γνωστές επιτυχείς ιστορίες της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Αν και οι ηγέτες του μπορεί να μην είναι τόσο διάσημοι όσο ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, ο Αλέξης Τσίπρας ή ο Τζέρεμι Κόρμπιν, η συνεπής άνοδος του PTB σε ένα μαζικό κόμμα με εθνική επιρροή μέσα σε μόλις 15 χρόνια είναι αναμφισβήτητα μία από τις πιο αξιοσημείωτες τροχιές οποιουδήποτε αριστερού κόμματος στην Ε.Ηπειρο. Ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 από φοιτητές ακτιβιστές επηρεασμένους από την πολιτική του μαοϊσμού, το κόμμα ξεκίνησε μια πορεία «ανανέωσης» το 2008 που το είδε να σπάει με αυτό που αποκαλούσε «σεχταριστικό παρελθόν» και να ανοίξει τα μέλη του σε ευρύτερα στρώματα ακτιβιστών και συμπαθούντων. Τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους: το κόμμα αύξησε τα μέλη του σχεδόν 30 φορές και έφτασε από 0,8 σε 8,6 τοις εκατό στις εθνικές εκλογές σε μόλις μια δεκαετία. Σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, το PTB έχει την ευκαιρία να πάρει την πρώτη θέση στις Βρυξέλλες στις εκλογές του επόμενου έτους και έχει καθιερωθεί ως ένα από τα μεγαλύτερα κόμματα στην υπόλοιπη χώρα. Αν και το PTB δεν είναι μέλος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, διατηρεί αδελφικές σχέσεις με σοσιαλιστικά κόμματα σε όλη την ήπειρο και από το 2019 έχει έναν ευρωβουλευτή που εκπροσωπείται με την Αριστερά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον Μαρκ Μποτένγκα. Πρόσφατα, μίλησε με τον Loren Balhorn ,εκπρόσωπο του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ για την επιτυχία του κόμματός του, πώς συμφιλιώνει τη μαρξιστική πολιτική με την περιορισμένη δημοκρατία της ΕΕ και πού βλέπει δυνατότητες οικοδόμησης της ταξικής πάλης εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (εισαγωγή από RLS).
Είστε ο πρώτος ευρωβουλευτής του PTB, που εξελέγη το 2019 αφού εργαστήκατε ως πολιτικός σύμβουλος της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για μερικά χρόνια. Τι κάνετε πραγματικά, ως εκπρόσωπος ενός μαρξιστικού εργατικού κόμματος σε ένα αστικό κοινοβούλιο με πολύ περιορισμένο δημοκρατικό πεδίο εφαρμογής;
Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση και δεν το λέω για να κερδίσω χρόνο, όπως κάνουν μερικές φορές οι πολιτικοί. Είναι μια καλή ερώτηση γιατί δεν είμαι απλώς ο πρώτος ευρωβουλευτής του PTB, είμαι ο πρώτος Βέλγος ευρωβουλευτής από οποιοδήποτε ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα ποτέ, πράγμα που σημαίνει ότι η Αριστερά στο Βέλγιο έρχεται αντιμέτωπη με το ερώτημα για πρώτη φορά.
Βασικά, πιστεύουμε ότι η αλλαγή συμβαίνει έξω από το κοινοβούλιο, στους δρόμους. Μπορείτε να βρείτε πολλά πράγματα να συμβαίνουν μέσα στο κοινοβούλιο, αλλά η εξουσία γενικά δεν είναι ένα από αυτά. Η πραγματική ισορροπία δυνάμεων καθορίζεται έξω. Το έχουμε δει αυτό σε όλη τη βελγική ιστορία, όπως πώς κερδήθηκε η Κοινωνική Ασφάλιση ή πώς το δικαίωμα ψήφου εγκρίθηκε από κόμματα που δεν πίστευαν σε αυτή, αλλά ένιωθαν αναγκασμένα να το υιοθετήσουν για να αποφύγουν κάτι που θεωρούσαν χειρότερο.
Μεταφέρουμε συγκεκριμένες ανησυχίες των εργαζομένων στο Κοινοβούλιο, αλλά δεν τελειώνει εδώ. Στη συνέχεια επιστρέφουμε και προσπαθούμε να ενισχύσουμε το κίνημα για να επηρεάσουμε την ισορροπία δυνάμεων εκτός κοινοβουλίου. Αυτό το ονομάζουμε προσέγγιση «δρόμος — συμβούλιο — δρόμος».
Εντάξει, αλλά πώς μεταφράζεται αυτό σε πολιτική στρατηγική για την Ευρώπη;
Υιοθετούμε την ίδια προσέγγιση και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δείτε τον συνεχιζόμενο αγώνα στην αλυσίδα σούπερ μάρκετ Delhaize είχαμε μια συζήτηση στο Κοινοβούλιο για το μέλλον της οικονομίας της ΕΕ και ο ένας ομιλητής μετά τον άλλο έλεγε ότι η Ευρώπη οδεύει προς μια καλύτερη, πιο ανταγωνιστική οικονομία. Μόλις επέστρεψα από μια συγκέντρωση στο Delhaize και ρώτησα την ολομέλεια: «Αυτή είναι η νέα ευρωπαϊκή οικονομία σας; Η καταστροφή των δικαιωμάτων των εργαζομένων, οι υψηλότερες τιμές για τους πελάτες, σχεδόν καθόλου αξιοπρεπείς συμβάσεις και όχι άλλα συνδικάτα; Αυτό είναι το μέλλον;» Αυτό το μήνυμα αλληλεγγύης φυσικά επέστρεψε στους εργαζόμενους του Delhaize, ενισχύοντας τον αγώνα.
Η Ευρώπη δεν έχει τίποτα να κερδίσει από έναν Ψυχρό Πόλεμο στον οποίο θα ενσωματωνόμασταν σε ένα μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εναντίον των Κινέζων ή οποιουδήποτε άλλου δεν αρέσει στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αλλά υπάρχει μια επιπλέον διάσταση, η οποία είναι: πώς ενισχύετε τα κοινωνικά κινήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Δεν μπορούμε να το κερδίσουμε αυτό μόνο με τα εθνικά εργατικά κινήματα. Μπορούμε να κερδίσουμε πράγματα σε εθνικό επίπεδο, φυσικά, αλλά στο ευρωπαϊκό επίπεδο χρειαζόμαστε ευρωπαϊκό αγώνα. Δεν λέω ότι είναι εύκολο, αλλά συμβαίνει σε όλο και περισσότερους τομείς. Αντιμέτωποι με την ενότητα του ευρωπαϊκού κεφαλαίου —τουλάχιστον σε ορισμένα θέματα όπως η καταστροφή των δικαιωμάτων των εργαζομένων, η απελευθέρωση και η ολοκλήρωση της αγοράς— βλέπουμε όλο και περισσότερες εργατικές ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πρώτη εμβληματική στιγμή ήταν η οργάνωση ευρωπαϊκών απεργιών των λιμενικών, κατά των οδηγιών απελευθέρωσης τη δεκαετία του 2000, όπου αναπτύχθηκε ένα είδος παιχνιδιού πινγκ πονγκ μεταξύ εθνικών απεργιών και κινητοποιήσεων από τη μια πλευρά και ευρωπαϊκών απεργιών και κινητοποιήσεων από την άλλη. Οι λιμενικοί δεν έκαναν απλώς απεργία σε όλη την Ευρώπη – τα συνδικάτα έφεραν πιο κοντά τους εργάτες, δημιούργησαν ένα ευρωπαϊκό κίνημα και έσπασαν το αφήγημα ότι κάθε λιμάνι είναι σε ανταγωνισμό με τα άλλα,και έσπασε το αφήγημα ότι κάθε λιμάνι ανταγωνίζεται τα άλλα. Τελικά, εμπόδισαν δύο οδηγίες και το 2015 ανάγκασαν το Κοινοβούλιο να απογυμνώσει την τρίτη από οποιαδήποτε ουσία. Όχι και τόσο άσχημα , σωστά; Ένα άλλο εμπνευσμένο παράδειγμα είναι η Ryanair, όπου υπάρχουν εργαζόμενοι από όλα τα είδη εθνικοτήτων σε ένα μόνο αεροπλάνο, με ποιος ξέρει πόσες διαφορετικές συμβάσεις, μισθούς κ.λπ. Ωστόσο, παρά τον κατακερματισμό του εργατικού δυναμικού, κατάφεραν να ξεπεράσουν αυτό το εμπόδιο και οργάνωσαν ένα απεργία σε επτά χώρες — αυτό είναι απίστευτο! Δεν κέρδισαν τα πάντα ακόμα, αλλά ώθησαν τη Ryanair να αναγνωρίσει τουλάχιστον το γεγονός ότι υπάρχουν συνδικάτα.
Τι γίνεται με την πολιτική εκτός του χώρου εργασίας, και συγκεκριμένα την εκλογική πολιτική; Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ πιο κατακερματισμένη από το εργατικό δυναμικό της Ryanair, με 27 κράτη μέλη με τις δικές τους γλώσσες, ιστορίες και πολιτισμούς, για να μην αναφέρουμε τις πολιτικές παραδόσεις. Είναι κάτι σαν μία παν Ευρωπαϊκή διαδήλωση εφικτή ή και επιθυμητή;
Δεν είμαι σίγουρος αν θα έλεγα ότι χρειαζόμαστε μια παν ευρωπαϊκή διαδήλωση , αλλά χρειάζεται να ενώσουμε τους τομεακούς αγώνες με τους ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους αγώνες. Πάρτε το 2015, όταν η Ελλάδα και οι Γερμανοί εργαζόμενοι αντιμαχόταν μεταξύ τους, αν και η λιτότητα είχε αρνητικές επιπτώσεις και στους Γερμανούς εργαζόμενους και οι μόνοι πραγματικοί ωφελούμενοι από τις πολιτικές της ΕΕ στην Ελλάδα ήταν οι πλούσιοι, όπως οι μεγάλοι μεγιστάνες της ναυτιλίας. Έδειξε, για άλλη μια φορά, ότι το πρωταρχικό ζήτημα στην Ευρώπη είναι το ταξικό ζήτημα, αλλά τότε μας έλειπε ένα ευρύ γερμανικό ή ευρωπαϊκό κίνημα αλληλεγγύης με τους Έλληνες εργάτες. Υπήρξαν μερικές σημαντικές διαδηλώσεις αλληλεγγύης στο Βέλγιο και αλλού, αλλά πιστεύω ότι θα είχε βοηθήσει περισσότερη ευρωπαϊκή κινητοποίηση.
Αυτό ακούγεται καλό στη θεωρία, αλλά από την εμπειρία μου είναι πολύ δύσκολο να πειστούν οι λαοί, να δώσουν προσοχή στην ευρωπαϊκή πολιτική. Αυτό που συμβαίνει στις Βρυξέλλες είναι πολύ αφηρημένο και μακρινό για τους περισσότερους ανθρώπους. Ίσως αυτό να ισχύει λιγότερο για τα άτομα της μεσαίας τάξης, ειδικά εάν έχουν μια δουλειά που απαιτεί να ταξιδεύουν σε όλη την ΕΕ, αλλά για τους περισσότερους εργαζόμενους στην Ευρώπη, η ΕΕ δεν είναι πολύ απτή.
Ναι και ΟΧΙ. Νομίζω ότι πολλοί εργαζόμενοι έχουν μια αντίληψη για την Ευρώπη, αλλά όχι απαραίτητα για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα οποία είναι βαρετά. Προσπαθήστε να παρακολουθήσετε μια συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο — πιθανότατα θα πάτε να πιείτε έναν καφέ μετά από πέντε λεπτά και μετά θα παίξετε με το τηλέφωνό σας, μετά από επτά λεπτά, επειδή είναι απίστευτα βαρετά.
Μιλάτε για τους ίδιους τους ευρωβουλευτές; Δεν ακούνε καν ο ένας τον άλλον;
Ναι, μιλάω για τους ευρωβουλευτές! Κοιτάξτε τη γλώσσα που χρησιμοποιούν, αναρωτιέστε αν καταλαβαίνουν πραγματικά τι λένε. Νομίζω ότι υπάρχει ένας βαθμός στρατηγικής πίσω από το να μιλάνε οι Ευρωπαϊκά όργανα με αυτόν τον τρόπο, επειδή αποξενώνει εντελώς τους ανθρώπους. Τότε παίρνετε αυτά τα κροκοδείλια δάκρυα από Ευρωπαίους γραφειοκράτες που λένε: «Ω, κανείς δεν ενδιαφέρεται για την ευρωπαϊκή πολιτική». Λοιπόν, τι περιμένεις; Ούτε εσύ ενδιαφέρεσαι για αυτούς.
Οι μισθοί είναι ένα άλλο παράδειγμα. Δεν μπορείτε να νοιάζεστε για την Ευρωπαϊκή Ένωση αν δείτε ότι κάποιος όπως η Ursula Van der Leyen κερδίζει πάνω από 30.000 ευρώ το μήνα. Νομίζω ότι υπάρχουν πραγματικά πολλά ευρωπαϊκά ζητήματα για τα οποία ενδιαφέρονται οι άνθρωποι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ενδιαφέρονται απαραιτήτως τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα οποία βλέπουν ως αποσυνδεδεμένα.
Η ιδέα ότι η ΕΕ είναι μια αργή γραφειοκρατική μηχανή είναι μαλακία — όταν χρειάζεται να εξυπηρετήσουν ορισμένα συμφέροντα, μπορούν να το κάνουν πολύ γρήγορα. Τι χρειάστηκαν 24, 48 ώρες για να ανασταλούν όλοι οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις για να σωθούν οι τράπεζες; Με τον COVID, χρειάστηκαν περίπου μία ή δύο εβδομάδες για να ανασταλεί το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το οποίο μέχρι τότε ήταν άγιο και ιερό. Τι είδαμε όμως στην ενεργειακή κρίση; Χρειάστηκε ένας ολόκληρος χρόνος προτού λάβουν απόφαση για τα ανώτατα όρια τιμών για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο, τα οποία είχαν σχεδιαστεί για να μην χρησιμοποιηθούν ποτέ.
Αυτά τα πράγματα δημιουργούν απογοήτευση και θυμό. Τότε, το ερώτημα είναι πού πάει αυτός ο θυμός; Θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι θα πάει αναγκαστικά στη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι απλώς δεν ενδιαφέρονται!
Υπό αυτή την έννοια, πιστεύετε ότι η αριστερά στην Ευρώπη χρειάζεται κάτι σαν ένα πραγματικό όραμα ή σχέδιο για τη μεταμόρφωση της ΕΕ; Πιο ουσιαστικά μπορεί να μεταμορφωθεί ή πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή;
Είναι βασικό γεγονός ότι αυτή η Ευρωπαϊκή Ένωση και όλα τα θεσμικά της όργανα δημιουργήθηκαν από και για το ευρωπαϊκό κεφάλαιο. Τα πάντα εντός της ΕΕ δεν γίνονται απλώς για να διευρυνθεί, αλλά και να εμβαθύνει η αγορά, που σημαίνει ιδιωτικοποίηση — αυτή τη στιγμή είναι η υγειονομική περίθαλψη, μετά θα είναι το νερό και ούτω καθεξής. Δεν νομίζω ότι πρέπει να παραλύουμε ή να αισθανόμαστε μοιρολατρικοί για τις ευρωπαϊκές συνθήκες και νόμους. Είναι θέμα ισορροπίας δυνάμεων. Επομένως, το πρώτο πράγμα που πρέπει να πούμε είναι ότι αυτά τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα είναι ασυμβίβαστα με τις πολιτικές υπέρ των εργαζομένων. Αλλά το άλλο πράγμα είναι ότι δεν μπορούμε απλώς να τα αφήσουμε, αν αυτό θα μας πήγαινε πίσω σε μια εθνική αγορά. Βρισκόμαστε σε ένα σύστημα αγοράς, το οποίο, όπως εξήγησε ο Μαρξ, θέτει τους εργάτες σε ανταγωνισμό, αλλά επίσης αυξάνει τη δυνατότητα κοινής, ενωμένης πάλης και συνένωσης της εργατικής τάξης. Λοιπόν, πώς μεταβαίνουμε από την Ευρώπη των πολυεθνικών σε μια Ευρώπη των εργαζομένων;Πρέπει να αποκαλύψουμε τη θεμελιωδώς αντιδημοκρατική φύση ορισμένων θεσμών. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα αυτού ήταν η συζήτηση σχετικά με την άρση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας(πατέντες) για τα εμβόλια κατά του COVID στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στην αρχή, είχαμε πολύ λίγη υποστήριξη, αλλά χάρη σε μια πρωτοβουλία ευρωπαίων πολιτών και μια ευρεία εκστρατεία που ονομάζεται People’s Vaccine Alliance, τελικά η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών, συμπεριλαμβανομένων πολλών φιλελεύθερων, την ψήφισε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο, την αγνόησε και διαβεβαίωσε τους εκπροσώπους του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ότι η ΕΕ δεν θα υποστηρίξει την άρση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.Αυτού του είδους οι στιγμές είναι κρίσιμες για να αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση σχετικά με την έλλειψη δημοκρατίας στην ΕΕ, γιατί η Επιτροπή αγνοεί την πλειοψηφία; Γιατί εκπροσωπεί τα συμφέροντα μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών. Με αυτές τις κινήσεις οικοδομούμε περισσότερη δημοκρατία και ενισχύουμε την αντίθετη δύναμη μας.
Η κατάργηση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (πατεντών) τελικά υποστηρίχθηκε επίσης από τους Πράσινους και τους Σοσιαλδημοκράτες. Μπορεί η κεντροαριστερά να είναι εταίροι στον αγώνα για μια διαφορετική Ευρώπη;
Εξαρτάται από το θέμα και από ποιους Πράσινους και ποιους Σοσιαλδημοκράτες. Επί του παρόντος, κανένας από αυτούς δεν επιθυμεί πραγματικά μια θεμελιώδη ρήξη με τη λογική της αγοράς των Συνθηκών της ΕΕ. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και νομίζω ότι η Γερμανία ήταν η ηγετική δύναμη σε αυτό, γίναμε μάρτυρες ενός σαφούς αναπροσανατολισμού των Πρασίνων προς τους Φιλελεύθερους. Οι Σοσιαλδημοκράτες, φυσικά, έχουν ισχυρούς ιστορικούς δεσμούς με τα συνδικάτα σε πολλές χώρες, και θα βρείτε συμμάχους σε ορισμένα θέματα, αλλά τελικά, το αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί από την πίεση από το «εξω». Έχουμε ένα αστείο στο Βέλγιο ότι έχετε δύο σοσιαλδημοκρατικά κόμματα: ένα πριν τις εκλογές και ένα μετά. Υιοθετούν έναν αριστερό λόγο, αλλά μετά τις εκλογές, είναι διαφορετικό πράγμα.
Ένα θέμα όπου οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες απομακρύνονται περισσότερο από την Αριστερά είναι το ζήτημα της λεγόμενης «στρατηγικής αυτονομίας» της Ευρώπης. Ειδικά οι Πράσινοι φαίνεται να είναι πολύ καλά με την Ευρώπη να γίνεται προέκταση της αυτοκρατορίας των ΗΠΑ, κάνοντας φιλελεύθερους όπως ο Εμμανουέλ Μακρόν να ακούγονται σχεδόν αριστεροί σε σύγκριση. Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στη γεωπολιτική;
Πάντα είχαμε αυτές τις δύο τάσεις, μια λεγόμενη γκωλική τάση που υποστηρίζει περισσότερη ευρωπαϊκή αυτονομία από τις ΗΠΑ και μια πολύ ατλαντική θέση που λέει ότι χρειαζόμαστε τις ΗΠΑ ως σύμμαχό μας. Δεν θα χρησιμοποιούσα τον όρο στρατηγική αυτονομία γιατί δεν είμαι σίγουρος τι σημαίνει. Σήμερα, η συζήτηση πλαισιώνεται εξ ολοκλήρου ως στρατηγική αυτονομία από την Κίνα.Ο Μακρόν επέστρεψε από την Κίνα και έδωσε μια ομιλία για το πώς η Ευρώπη δεν μπορεί να εξαρτάται πλήρως από τις ΗΠΑ, και σίγουρα, αυτό είναι αλήθεια. Αλλά πρακτικά, αν κοιτάξετε τα μέτρα πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στοχεύουν κυρίως την Κίνα. Όλη η ανάλυση σχετικά με τις στρατηγικές ευπάθειες ή εξαρτήσεις επικεντρώνεται στην Κίνα και λίγο στη Ρωσία.Από αριστερή σκοπιά, νομίζω ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να αναγνωρίσουμε είναι ότι η χώρα με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ευρωπαϊκή πολιτική, η χώρα από την οποία εξαρτόμαστε περισσότερο, είναι οι ΗΠΑ. Μπορείτε να το δείτε από την άποψη της τεχνολογίας και του στρατού, με το ΝΑΤΟ να απαιτεί συμπληρωματικές στρατιωτικές ικανότητες και οπλικά προγράμματα της ΕΕ.Τώρα μπορείτε να το δείτε με την ενέργεια, καθώς η Ευρώπη αντικατέστησε ένα μεγάλο μέρος του ρωσικού φυσικού αερίου με αμερικανικό σχιστολιθικό αέριο. Το αμερικανικό αέριο αντιπροσωπεύει πλέον πάνω από το 40 τοις εκατό του συνόλου του υγροποιημένου φυσικού αερίου που εισάγεται στην ΕΕ. Η Γερμανία κατασκευάζει νέους τερματικούς σταθμούς για την εισαγωγή αυτού του φυσικού αερίου. Αλλά αυτό το αέριο μεταφέρεται με σκάφη που οι ΗΠΑ μπορούν να ανακατευθύνουν όποτε αποφασίσουν να πουλήσουν το φυσικό αέριο τους κάπου αλλού. Αυτό δίνει στις ΗΠΑ ακόμη μεγαλύτερη δυνατότητα μόχλευσης επί της πολιτικής της ΕΕ. Πρέπει να αναγνωρίσουμε αυτό το γεγονός και να πιέσουμε για περισσότερη ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ.Βασικά, ωστόσο, νομίζω ότι η κύρια αριστερή θέση πρέπει να είναι: η Ευρώπη δεν έχει να κερδίσει τίποτα από έναν Ψυχρό Πόλεμο στον οποίο θα ενσωματωνόμασταν σε ένα μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εναντίον των Κινέζων ή οποιουδήποτε άλλου δεν αρέσει στις Ηνωμένες Πολιτείες — αφού είναι στην πραγματικότητα μόνο οι ΗΠΑ που κατασκευάζουν ένα μπλοκ εξ αρχής. Πρέπει να υπερασπιστούμε ένα είδος αδέσμευτης Ευρώπης, που σημαίνει να έχουμε διαφορετικές εμπορικές σχέσεις και ταυτόχρονα να εξετάζουμε τι πράγματα πρέπει να παράγουμε εμείς στην Ευρώπη.
Ας μιλήσουμε λίγο περισσότερο για τις οικονομικές επιπτώσεις αυτής της θέσης, καθώς είστε επίσης μέλος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πώς θα έμοιαζε μια αριστερή βιομηχανική πολιτική για την Ευρώπη;
Η κυρίαρχη άποψη για τη βιομηχανική πολιτική στην Ευρώπη είναι σε μεγάλο βαθμό για να ενισχύσουμε τους «πρωταθλητές» μας. Δεν χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη λέξη πια, αλλά η βασική ιδέα είναι ότι πρέπει να αυξήσουμε την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών εταιρειών προκειμένου να κυριαρχήσουμε στον κόσμο. Γι’ αυτό δεν ήθελαν να άρουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια – για να διασφαλίσουν ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες “μας” κυριαρχούν στην παγκόσμια αγορά.Εάν επιθυμούμε μια αδέσμευτη πολιτική, τότε, φυσικά, θα χρειαζόμασταν δημόσιες επενδύσεις και θα πρέπει να ελέγξουμε ορισμένους στρατηγικούς τομείς προστατεύοντάς τους από ιδιωτικές εξαγορές. Δεν πρόκειται μόνο για ξένες ή κινεζικές επενδύσεις. Δεν έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στις κινεζικές πολυεθνικές, αλλά οι αμερικανικές πολυεθνικές σίγουρα δεν είναι καλύτερες. Δείτε ολόκληρη τη συζήτηση για το TikTok: σίγουρα, το TikTok συλλέγει τα δεδομένα μας, αλλά το ίδιο κάνουν και το Facebook, η Google και το YouTube. Εάν πρόκειται να απαγορεύσετε το TikTok, θα απαγορεύσετε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;Η εναλλακτική σε αυτήν την προσέγγιση θα ήταν να αποδεχτούμε ότι έχουμε ορισμένους στρατηγικούς τομείς που είναι πολύ σημαντικοί για να αφεθούν στην αγορά και να πούμε ότι θέλουμε δημοκρατικούς ελέγχους και ισορροπίες και δημόσιο έλεγχο πάνω τους. Αυτοί οι τομείς, ξεκινώντας από την ενέργεια, θα πρέπει να τεθούν σε δημόσια χέρια.
Αλλά και πάλι, αυτό δεν θα έρχονταν σε αντίθεση με τους περιορισμούς του ευρωπαϊκού δικαίου;
Όπως είπα προηγουμένως, συμφωνώ ότι οι συνθήκες είναι ασυμβίβαστες με τις περισσότερες αριστερές πολιτικές. Δεν τίθεται θέμα για αυτό. Ταυτόχρονα, έχουμε δει ότι κάθε φορά που η πίεση είναι αρκετά υψηλή και η ισορροπία των δυνάμεων μετατοπίζεται, αυτοί οι κανόνες παραμερίζονται πολύ γρήγορα.
Αν θέλουμε μια αδέσμευτη πολιτική, χρειαζόμαστε δημόσιες επενδύσεις και να ελέγξουμε ορισμένους στρατηγικούς τομείς προστατεύοντάς τους από ιδιωτικές εξαγορές. Δεν πρόκειται μόνο για ξένες ή κινεζικές επενδύσεις. Ναι, τα δημόσια μονοπώλια θα ήταν πιθανώς παραβίαση των κανόνων της εσωτερικής αγοράς. Αλλά αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει; Όχι, δεν έχει. Εάν η ΕΕ μπορεί να αναστείλει ολόκληρη την οικονομική της διακυβέρνηση για τρία χρόνια τώρα, τότε μπορούμε να κάνουμε όλα τα υπόλοιπα. Μη μου πείτε ότι δεν μπορούμε να έχουμε δημόσιο τομέα ενέργειας, μη μου πείτε ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε την ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης. Φυσικά μπορούμε. Θυμάμαι τις συζητήσεις ενόψει των εκλογών του 2019, όταν η Αριστερά είπε ότι πρέπει να απαλλαγούμε από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, και όλοι οι άλλοι πολιτικοί —σοσιαλιστές, συντηρητικοί, οτιδήποτε— είπαν ναι, φυσικά δεν είναι το είδος της οικονομικής διακυβέρνησης που θα θέλαμε, αλλά είναι δύσκολο να αλλάξει τώρα. Σε λιγότερο από ένα χρόνο αργότερα, το πράγμα ανεστάλη. Επομένως, δεν νομίζω ότι πρέπει να παραλύουμε ή να αισθανόμαστε μοιρολατρικά για τις ευρωπαϊκές συνθήκες και νόμους. Είναι θέμα ισορροπίας δυνάμεων.
Οι ευρωεκλογές απέχουν λιγότερο από ένα χρόνο και στο Βέλγιο θα διεξαχθούν παράλληλα με τις εθνικές εκλογές. Το κόμμα σας, το PTB, πρόκειται να τα πάει πολύ καλά – ψηφίζετε με 10 τοις εκατό σε εθνικό επίπεδο και περισσότερο από το διπλάσιο σε ορισμένες περιοχές. Αλλού στην Ευρώπη, τα κόμματα της Αριστεράς έχουν υποστεί κάποιες μεγάλες εκλογικές αποτυχίες. Πιστεύετε ότι υπάρχουν γενικά διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από την εμπειρία σας όσον αφορά την οικοδόμηση και την εδραίωση ενός αριστερού, εργατικού κόμματος;
Είναι δύσκολο να αντληθούν γενικά διδάγματα, καθώς οι εθνικές εκλογές ορίζονται προφανώς από τα εθνικά πλαίσια. Αυτό που συνέβη στην Ελλάδα με τον Σύριζα, για παράδειγμα, είναι δύσκολο να συγκριθεί με αυτό που έγινε με τους Unidas Podemos στην Ισπανία. Η κατάσταση είναι διαφορετική. Αλλά ξέρουμε, φυσικά, ότι το Βέλγιο δεν είναι νησί και δεν μπορούμε να δώσουμε τις μάχες μας μόνοι μας. Χρειαζόμαστε ισχυρά αριστερά κόμματα και ισχυρά κινήματα σε όλη την Ευρώπη. Η ισορροπία των δυνάμεων σήμερα δεν είναι απαραίτητα αυτή που θα θέλαμε, αλλά υπάρχει επίσης πολλή θετική δουλειά σε εξέλιξη. Ήμουν μόλις στο Γκρατς της Αυστρίας, μια πόλη με έναν κομμουνιστή δήμαρχο σε μια χώρα για την οποία γνωρίζω ελάχιστα, και ήταν ενθαρρυντικό να βλέπω ότι τα πράγματα προχωρούν για την Αριστερά. Η συγκεκριμένη ιστορία του PTB δεν είναι κάτι που μπορείτε να αντιγράψετε και να επικολλήσετε κάπου αλλού, αλλά θα έλεγα ότι αυτό που μας βοήθησε ήταν να μεταφερθούμε από ένα πάρτι που μιλούσε στον κόσμο χωρίς να ακούει, σε ένα πάρτι που μιλάει μαζί του. Ήμασταν στον αγώνα των εργαζομένων, αλλά τους δώσαμε επίσης υπερβολικά μεγάλα και περίπλοκα μαρξιστικά φυλλάδια. Προσαρμόσαμε την επικοινωνία μας και βελτιωθήκαμε πολύ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά αυτό είναι μόνο ένα στοιχείο της. Το PTB έχει τώρα 12 βουλευτές, τέσσερις εκ των οποίων είναι εργάτες. Επανάφεραν στη συζήτηση λέξεις όπως «εργατική τάξη», που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα και με τη σειρά τους έχουν επιπτώσεις στην πραγματικότητα. Είμαστε πολύ κοντά στον κόσμο. Ένας δημοσιογράφος έγραψε κάποτε ότι δεν μπορείς να πας σε μια διαδήλωση στο Βέλγιο χωρίς να συναντήσεις κάποιον από το PTB. Έχουμε 12 βουλευτές τώρα και από αυτούς τους 12 οι τέσσερις είναι εργάτες. Αυτή είναι μια επιλογή από μέρους μας, γιατί αυτοί οι βουλευτές δεν μιλούν μόνο για την εργατική τάξη, την ζουν και την αισθάνονται. Είμαστε επίσης σε μεγάλο βαθμό ένα κόμμα εκστρατείας — όχι μόνο ως εργαλείο επικοινωνίας, αλλά και για να κερδίσουμε. Όταν ξεκινήσαμε μια εκστρατεία για ελάχιστη σύνταξη 1.500 ευρώ, δεν ήταν μόνο για να συγκεντρώσουμε αναφορές. Φέραμε το θέμα στην πολιτική συζήτηση και τελικά πέρασε. Η Αριστερά χρειάζεται νίκες και μπορούμε να πάρουμε αυτές τις νίκες με κινητοποίηση. Κάνοντας αυτό, δεν γίνεται μόνο η νίκη μας, αλλά η νίκη του λαού.Τέλος, νομίζω ότι η οικοδόμηση κομμάτων είναι απολύτως κεντρικό. Έχουμε φτάσει από 800 σε 25.000 μέλη σε 15 χρόνια, και αυτό οφείλεται κυρίως στη δημιουργία του οργανισμού. Οι εκλογές έρχονται και παρέρχονται — μπορείς να έχεις υπέροχες εκλογές, μπορείς να έχεις ακόμα καλύτερες εκλογές και μετά μπορείς να έχεις κακές. Αλλά αν λαμβάνετε σοβαρά υπόψη αυτό που είπα για την ισορροπία δυνάμεων που δημιουργείται εκτός κοινοβουλίου και γνωρίζετε ότι ο αντίπαλός σας είναι πολύ καλά οργανωμένος, τότε πρέπει να εστιάσετε στην οικοδόμηση κομμάτων. Δεν αρκεί η υπογραφή μιας αναφοράς, δεν αρκεί η ευαισθητοποίηση, πρέπει να οικοδομήσουμε τις οργανώσεις μας. Φυσικά, αυτό δημιουργεί πολλές νέες προκλήσεις. Είναι όπως με ένα συνδικάτο — οι εργαζόμενοι μπορεί να απεργούν αυθόρμητα, αλλά στη συνέχεια ιδρύουν ένα σωματείο για να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για την επόμενη σύγκρουση. Ομοίως, σε επίπεδο κοινωνίας, χρειαζόμαστε ένα ισχυρό, καλά οργανωμένο κόμμα με όραμα για θεμελιώδεις αλλαγές.
Η απόδοση στα Ελληνικά έγινε από την Ε.Μανουσάκη
About Author
