Prem Sikka, 7 Ιουλίου, 2023
Αναδημοσίευση από Left Foot Forward
Οι άνθρωποι έχουν μια επιλογή: μπορούμε να έχουμε αχαλίνωτη εταιρική εξουσία ή δημοκρατία, αλλά όχι και τα δύο.
Ο Prem Sikka είναι ομότιμος καθηγητής Λογιστικής στο Πανεπιστήμιο του Essex και στο Πανεπιστήμιο του Sheffield, μέλος των Εργατικών στη Βουλή των Λόρδων και συνεργαζόμενος συντάκτης στο Left Foot Forward.
Οι άνθρωποι μπορούν να ψηφίζουν κυβερνήσεις, αλλά ένα πράγμα δεν αλλάζει σχεδόν καθόλου. Αυτό είναι η δύναμη των εταιρειών. Ασκούν τεράστια εξουσία στη ζωή μας από την κούνια μέχρι τον τάφο, αλλά οι άνθρωποι έχουν ελάχιστο λόγο στις υποθέσεις τους και όλο και περισσότερο οι κυβερνήσεις υποτάσσονται στα συμφέροντά τους. Το ποιος κυβερνά, είναι ένα μείζον ζήτημα της εποχής μας. Είναι οι άνθρωποι ή οι ελεύθερες εταιρείες, χωρίς πίστη σε κανένα τόπο ή λαό;
Η δύναμη των επιχειρήσεων υποστηρίζεται από την Παγκόσμια Τράπεζα, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τη συναίνεση της Ουάσινγκτον που είναι αφιερωμένη στο να καταστήσει τον κόσμο κατάλληλο για να επωφεληθούν οι επιχειρήσεις. Δεν υπάρχει καμία αντισταθμιστική δομή που να ενισχύει τον έλεγχο των ανθρώπων πάνω τους.
Οι γιγαντιαίες εταιρείες αυξάνονται εκθετικά και ασκούν μεγαλύτερη δύναμη. Η αποτίμηση της Apple άνω των 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ξεπερνά το ΑΕΠ μόνο των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Γερμανίας και της Ινδίας. Πράγματι, ο κύκλος εργασιών των μεγάλων εταιρειών επισκιάζει το ΑΕΠ πολλών εθνικών κρατών. Απαιτούν επιδοτήσεις και χαλαρούς νόμους. Αν οι κυβερνήσεις δεν συμμορφώνονται, σαν ακρίδες, προχωρούν στο επόμενο πεδίο.
Οι εταιρείες ελέγχουν την προσφορά σχεδόν των πάντων. Αυτό τους δίνει τεράστια δύναμη να κερδοσκοπούν και να καταδικάζουν εκατομμύρια ανθρώπους στη φτώχεια. Αυτή την εβδομάδα, μάθαμε ότι το 2021-2022 722 μεγαλοεπιχειρήσεις αποκόμισαν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως σε απρόσμενα κέρδη, κερδοσκοπώντας από την προμήθεια τροφίμων, ενέργειας και εμπορευμάτων, και τροφοδότησαν μια κρίση κόστους ζωής. Δεν υπάρχουν πολλές κυβερνήσεις που να θέλουν να διαλύσουν αυτά τα γιγαντιαία μαμούθ ή να τους επιβάλουν έκτακτους φόρους.
Οι τράπεζες έχουν ιστορικό κερδοσκοπίας από απάτες, κακές πωλήσεις, ξέπλυμα χρήματος, φορολογικές καταχρήσεις, παραβίαση κυρώσεων, χειραγώγηση των επιτοκίων και των συναλλαγματικών ισοτιμιών, αλλά ελάχιστα γίνονται για να ελεγχθούν οι υπερβολές τους. Το 2022, μεγάλες βρετανικές τράπεζες σημείωσαν κέρδη ρεκόρ 41,1 δισ. λιρών προ φόρων. Τα υπερβολικά κέρδη τροφοδοτούν τον πληθωρισμό και καταστρέφουν τα όνειρα των ανθρώπων για την ιδιοκτησία ενός σπιτιού, αλλά οι υπουργοί απλώς σφίγγουν τα χέρια τους και οι κυβερνήσεις τις διασώζουν υπάκουα.
Κάθε άτομο που παράγει και πωλεί θανατηφόρα προϊόντα είναι πιθανό να συλληφθεί, να διωχθεί ποινικά και να αντιμετωπίσει προσωπική ευθύνη, αλλά μπορεί να συνεχίσει τις παράνομες δραστηριότητές του μέσω μιας εταιρείας. Οι εταιρείες επιτρέπεται να κατασκευάζουν και να πωλούν προϊόντα καπνού, με πλήρη επίγνωση ότι θα αχρηστεύσουν τους καταναλωτές. Τα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών κατασκεύασαν τη θαλιδομίδη, τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών (ΣΕΒ ή νόσος των “τρελών αγελάδων”) και ασθένειες που σχετίζονται με τη διατροφή. Η αύξηση της παχυσαρκίας είναι παράλληλη με τις εξελίξεις στην παραγωγή τροφίμων που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην υπερβολική χρήση αλατιού, ζάχαρης και λιπών. Τα προϊόντα αυτά στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο για να ενθαρρύνουν την επιθυμία για φαγητό. Όλα αυτά είναι εξαιρετικά κερδοφόρα για τις εταιρείες, ενώ η κοινωνία πληρώνει το λογαριασμό για τις αρνητικές συνέπειες.
Αν ο σκύλος σας χέζει σε μια παραλία, υποχρεούστε να καθαρίσετε ή να αντιμετωπίσετε πρόστιμο και πιθανή ποινική δίωξη. Αλλά οι εταιρείες ύδρευσης στην Αγγλία επιτρέπεται να ρίχνουν τόνους ακατέργαστων λυμάτων σε ποτάμια και να προκαλούν κινδύνους για την υγεία για να αυξήσουν τα κέρδη και τις αμοιβές των διευθυντών.
Οι μέτοχοι και οι διευθυντές επωφελούνται από αντικοινωνικές πρακτικές, αλλά δεν επιβαρύνονται προσωπικά με το κόστος της αποκατάστασης. Προστατεύονται από την περιορισμένη ευθύνη. Οι μέτοχοι εισπράττουν μερίσματα, αλλά δεν μπορούν να μηνυθούν για θάνατο και καταστροφή που προκλήθηκε για λογαριασμό τους. Εναπόκειται στην υπόλοιπη κοινωνία να παράσχει υγειονομική περίθαλψη και να καθαρίσει το περιβαλλοντικό χάος.
Οι εταιρείες θα μπορούσαν να πληρώνουν υψηλότερους φόρους για να μετριάσουν τις αρνητικές συνέπειες των πρακτικών τους, αλλά αναπτύσσουν πολύπλοκες εταιρικές δομές και συστήματα για να αποφεύγουν τους φόρους. Η HMRC δηλώνει ότι κατά τη διάρκεια του 2021 έως 2022, απέτυχε να εισπράξει φόρους ύψους 36 δισ. λιρών λόγω φοροδιαφυγής, φοροαποφυγής, απάτης και σφάλματος. Αυτό αντιστοιχεί σε σχεδόν 450 δισ. στερλίνες από το 2010. Οι εγκέφαλοι, ή οι υποκινητές, πίσω από τις φορολογικές καταχρήσεις είναι συχνά λογιστές, δικηγόροι και οικονομικοί εμπειρογνώμονες που κατοικούν σε καταπράσινα προάστια. Τα τελευταία δύο χρόνια, σε μόνο οκτώ υποθέσεις έχουν ασκηθεί διώξεις κατά των υποκινητών.
Ο Τύπος κάνει καλή δουλειά στην αποκάλυψη των καταχρήσεων εξουσίας, αλλά υπόκειται και αυτός στην αδυσώπητη επιδίωξη ιδιωτικών κερδών από τους εταιρικούς ελεγκτές του. Το σκάνδαλο τηλεφωνικών υποκλοπών δείχνει ότι οι βαρόνοι των μέσων ενημέρωσης δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να χακάρουν τα τηλέφωνα και τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των ανθρώπων.
Οι άνθρωποι μπορούν να περιμένουν από τις κυβερνήσεις να περιορίσουν την εταιρική εξουσία και τις καταχρήσεις, αλλά οι δυνατότητες περιορίζονται καθώς τα πολιτικά κόμματα βασίζονται στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Στις περισσότερες δυτικές χώρες, τα πολιτικά κόμματα δεν μπορούν εύκολα να διεξάγουν προεκλογικές εκστρατείες χωρίς εταιρική χρηματοδότηση. Αυτό δίνει στις εταιρείες πρόσβαση σε σημαντικούς φορείς χάραξης πολιτικής και τους επιτρέπει να διαμορφώνουν τις επιλογές της δημόσιας πολιτικής. Στα μέλη του κοινοβουλίου δίνονται συμβουλευτικές υπηρεσίες για να προωθήσουν την εταιρική ατζέντα. Κατά την αποχώρησή του από το αξίωμα, ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ντέιβιντ Κάμερον άσκησε πιέσεις υπέρ της Greensill για να εξασφαλίσει κυβερνητική χρηματοδότηση. Σε μια τηλεοπτική παγίδα, ο πρώην πλέον καγκελάριος του Ηνωμένου Βασιλείου, Kwasi Kwarteng, και ο πρώην υπουργός Υγείας Matt Hancock απαίτησαν 10.000 λίρες την ημέρα για να προωθήσουν τα συμφέροντα μιας ψεύτικης νοτιοκορεατικής εταιρείας. Οι φυσιολογικοί άνθρωποι δεν μπορούν να ανταγωνιστούν σε αυτή την αγορά πολιτικής επιρροής.
Η αποτυχία ελέγχου της εταιρικής εξουσίας θα εξαλείψει ακόμη και την ελάχιστη δημοκρατία. Ίσως, ο δυστοπικός κόσμος που φοβόταν ο Αβραάμ Λίνκολν είναι ήδη εδώ:
“Βλέπω στο εγγύς μέλλον να πλησιάζει μια κρίση που με εκνευρίζει και με κάνει να τρέμω για την ασφάλεια της χώρας μου … οι εταιρείες έχουν ενθρονιστεί και θα ακολουθήσει μια εποχή διαφθοράς σε υψηλές θέσεις, και η χρηματιστική εξουσία της χώρας θα προσπαθήσει να παρατείνει τη βασιλεία της, δουλεύοντας πάνω στις προκαταλήψεις του λαού, μέχρις ότου όλος ο πλούτος συγκεντρωθεί σε λίγα χέρια και η Δημοκρατία καταστραφεί”.
Οι άνθρωποι έχουν μια επιλογή: μπορούμε να έχουμε αχαλίνωτη εταιρική εξουσία ή δημοκρατία, αλλά όχι και τα δύο.
About Author
